(৪) পদাৰ্থসমূহৰ শ্ৰেণী বিভক্তকৰণ

(৪) পদাৰ্থসমূহৰ  শ্ৰেণী  বিভক্তকৰণ

অনুশীলনী :

১/ কাঠেৰে  তৈয়াৰী  পাঁচবিধ  বস্তুৰ  নাম  লিখা ৷

উত্তৰ  :  কাঠেৰে  তৈয়াৰী  পাঁচবিধ  বস্তুৰ  নাম   হ’ল :  টেবুল,  চকী  , পালেং,  দৰ্জা,  বাকচ

২/ তলত  দিয়া  বস্তুবোৰৰ  কোনবোৰৰ  উজ্জ্বলতা  আছে  বাছি  উলিওৱা –

কাচৰ  বাটি,  প্লাষ্টিকৰ পুতলা,  ষ্টীলৰ  চামুচ,  কপাহী  চোলা

উত্তৰ :  কাচৰ  বাটি,  ষ্টিলৰ  চামুচ 

৩/ তলত  দিয়া  বস্তুবোৰৰ  লগত  পদাৰ্থবোৰ  মিলোৱা,  যিবোৰৰ  পৰা  বস্তুটো  তৈয়াৰ  কৰা  হয়  ৷  মনত  ৰাখিবা  যে  বস্তু  এটা  এবিধতকৈ  বেছি  পদাৰ্থৰে  গঠন  হ’ব  পাৰে  আৰু  এটা  পদাৰ্থত  বহুত  বস্তু  গঢ়িবলৈ  ব্যৱহাৰ  হ’ব  পাৰে ৷

বস্তু	পদাৰ্থ
কিতাপ	কাচ
গিলাচ	কাঠ
চকী	কাগজ
পুতলা	চামৰা
জোতা	প্লাষ্টিক

উত্তৰ :

বস্তু	পদাৰ্থ
কিতাপ	কাগজ
গিলাচ	কাচ,  প্লাষ্টিক
চকী	কাঠ, প্লাষ্টিক
পুতলা	কাঠ,  কাগজ,  প্লাষ্টিক
জোতা	চামৰা

৪/ তলত  দিয়া  উক্তিবোৰ  শুদ্ধ  নে  অশুদ্ধ  বিচাৰ  কৰা  :

(ক) শিল  স্বচ্ছ,  কিন্তু  কাচ  অস্বচ্ছ  ৷

(খ) টোকাবহীৰ  উজ্জ্বলতা  ( চিকমিকনি) আছে  কিন্তু  ৰবৰৰ  নাই ৷

(গ) চকমাটি  পানীত  দ্ৰৱীভূত  হয় ৷

(ঘ) কাঠৰ  টুকুৰা  এটা  পানীত  ওপঙে  ৷

(ঙ) পানীত  চেনি  দ্ৰৱীভূত  নহয় ৷

(চ) পানীত  তেল  মিহলি  হয় ৷

(ছ) বালি  পানীত  তললৈ  যায় ৷

(জ) পানীত  ভিনেগাৰ  দ্ৰৱীভূত  হয় ৷

উত্তৰ  :  (ক) অশুদ্ধ

(খ) অশুদ্ধ

(গ) অশুদ্ধ

(ঘ) শুদ্ধ

(ঙ) অশুদ্ধ

(চ) অশুদ্ধ

(ছ) শুদ্ধ

(জ) শুদ্ধ

৫/ তলত  কিছুমান  বস্তু  আৰু  পদাৰ্থৰ  নাম  দিয়া  আছে  -

পানী,  বাচকেট  বল,  কমলা,  চেনি ,  গ্লোব , আপেল  আৰু  মাটিৰ  কলহ ৷

নিৰ্দেশনা  মতে  সেইবোৰ  ভাগ  কৰা –

(ক) গোলাকৃতি  আৰু  অন্য  আকৃতি  ৷

(খ) খোৱাৰ  উপযোগী  বস্তু  আৰু  খোৱাৰ  অনুপযোগী  বস্তু  ৷

উত্তৰ :

গোলাকৃতি	অন্য  আকৃতি	খোৱাৰ  উপযোগী	খোৱাৰ অনুপযোগী
বাচকেট  বল, কমলা,  গ্লোব,  আপেল,  মাটিৰ  কলহ	পানী , চেনি	পানী,  কমলা,  চেনি,  আপেল,	বাচকেট  বল,  গ্লোব, মাটিৰ  কলহ

৬/ তুমি  জনা  পানীত  ওপঙা  বস্তুবোৰৰ  নাম  লিখা ৷  এইবোৰ  তেল  বা  কেৰাচিন  তেলত  ওপঙেনে  পৰীক্ষা  কৰা ৷

উত্তৰ  :  মই  জনা  পানীত  ওপঙা  কেইবিধ বস্তু  হ’ল- প্লাষ্টিক বটল , পাতল কাঠ, প্লাষ্টিক বল , কৰ্ক ,শুকান পাত  ইত্যাদি ৷ এইবোৰ  তেল  বা  কেৰাচিন  তেলত  ওপঙি  নাথাকে ৷

৭/ তলত  দিয়াবোৰৰ  মাজৰ  পৰা  অমিলটো  বাছি  উলিওৱা  :

(ক) চকী,  বিছনা,  টেবুল,  কেচুৱা,  আলমাৰি

(খ) গোলাপ,  খৰিকাজাঁই,  নাও , নাৰ্জী, পদুম

(গ) এলুমিনিয়াম, লো, তাম, ৰূপ,  বালি

(ঘ) চেনি, নিমখ, বালি , কপাৰ  ছালফেট (তুতিয়া)

উত্তৰ : (ক) কেচুৱা কাৰণ ই  জীৱ  হয়  বাকী  আনবোৰ  জড় ৷

(খ) নাও  যাতায়তৰ  বাবে  ব্যৱহাৰ  হয়  , আনহাতে  বাকীবোৰ  ফুল হয় ৷

(গ) বালি  অধাতু  হয় , আনহাতে  বাকীবোৰ  ধাতু হয় ৷

(ঘ) বালি  পানীত  দ্ৰৱীভূত  নহয়  , আনহাতে  বাকীবোৰ  পানীত  দ্ৰৱীভূত  হয় ৷

অতিৰিক্ত  প্ৰশ্ন-উত্তৰ  :   

১/ ধাতু  কাক  বোলে  ?  উদাহৰণ  দিয়া  ৷

উত্তৰ : যিবিলাক  পদাৰ্থৰ  চিকমিকনি  আছে  সেইবোৰক  ধাতু  বোলা  হয় ৷  যেনে : লো  ,  তাম  ,  এলুমিনিয়াম 

২/ কোমল  পদাৰ্থ  আৰু  কঠিন  পদাৰ্থ  কাক  বোলে  ?  উদাহৰণ  দিয়া  ৷

উত্তৰ  :  যিবোৰ  পদাৰ্থ  সহজে  চেপেটা  কৰিব  পাৰি  বা  আঁচোৰ  মাৰিব  পাৰি  সেইবোৰক  কোমল  পদাৰ্থ  বোলা  হয়  ৷  যেনে  :  কপাহ,  মমবাতি  ,  চকপেঞ্চিল,  ইত্যাদি  ৷

       যিবোৰ  পদাৰ্থক  সহজে  চেপেটা  কৰিবলৈ  টান  হয়  সেইবোৰক  কঠিন  পদাৰ্থ  বোলা  হয়  ৷  যেনে  :  লো, হীৰা ,  কঠিন  শিল  ইত্যাদি  ৷

৩/ বাহ্যিক  ৰূপত  পদাৰ্থৰ  কি কি  গুণাগুণ  থাকিব  পাৰে  ?

উত্তৰ  :  বাহ্যিক  ৰূপত  পদাৰ্থৰ  দ্যুতি , কঠিনতা,  খহটা  বা  মিহি  গুণাগুণ  থাকিব  পাৰে  ৷ 

৪/ দ্ৰ্ৱণীয়  আৰু  অদ্ৰৱণীয়  দ্ৰব্য  কাক  বোলে  ?  উদাহৰণ  দিয়া

উত্তৰ  :  যিবোৰ  পদাৰ্থ  পানীত  মিহলালে  সৰ্ম্পূণভাৱে  দ্ৰৱীভূত  হয়  তাক  দ্ৰৱণীয়  পদাৰ্থ  বোলে  ৷  যেনে  :  ভিনেগাৰ,  নেমু  ৰস 

  যিবোৰ  পদাৰ্থ  পানীত  মিহলালে  সৰ্ম্পূণভাৱে  দ্ৰৱীভূত  নহয়  তাক  অদ্ৰৱণীয়  পদাৰ্থ  বোলা  হয়  ৷  যেনে  :  নাৰিকল  তেল  ,  কেৰাচিন  তেল    

৫/ স্বচ্ছ ,  অস্বচ্ছ  আৰু  ঈষৎ  স্বচ্ছ  পদাৰ্থ  কাক  বোলে  ?  উদাহৰণ দিয়া ৷

উত্তৰ  :  যিবোৰ  পদাৰ্থ  বা  দ্ৰব্যৰ  মাজেৰে  চালে  বস্তু  দেখা  পোৱা  যায়  , সেই  পদাৰ্থবোৰক  স্বচ্ছ  পদাৰ্থ  বোলা  হয়  ৷ যেনে  :  কাচ,  পানী , বায়ু

      যিবোৰ  পদাৰ্থ  বা  দ্ৰব্যৰ  মাজেৰে  চালে  বস্তু  দেখা  পোৱা  নাযায়  , সেই  পদাথবোৰক  অস্বচছ  পদাৰ্থ  বোলা  হয়  ৷  যেনে  : কাঠ , ডাঠ  কাগজ  , ডাঠ  লো 

      যিবোৰ  পদাৰ্থ  বা দ্ৰব্যৰ  মাজেৰে  চালে  বস্তুবোৰ  দেখি  যদিও  স্পষ্ট  নহয়  ,  তেনে  পদাৰ্থক  ঈষৎ  স্বচ্ছ  বোলা  হয়  ৷  যেনে :  ঘিউ  কাগজ ,  প্লাষ্টিকৰ  পাতল  টুকুৰা ৷ 

6/ তলৰ  প্ৰতিটো  শব্দৰ  ইংৰাজী  প্ৰতিশব্দ  লিখা :

কঠিন,  অদ্ৰৱণীয়,  চিকমিকনি,  পদাৰ্থ,  ধাতু,  অস্বচ্ছ,  খহতা,   দ্ৰৱণীয়,  ঈষৎ স্বচ্ছ,  স্বচ্ছ

উত্তৰ  : প্ৰদত্ত  প্ৰতিটো  শব্দৰ  ইংৰাজী  প্ৰতিশব্দ  তলত লিখা  হ’ল - 

 কঠিন  :  Hard

  অদ্ৰৱণীয়   : Insoluble

  চিকমিকনি  :  Lustre

  পদাৰ্থ  : Material

  ধাতু  :  Metals

  অস্বচ্ছ  : Opaque

  খহতা  : Rough

   দ্ৰৱণীয়  :  Soluble

  ঈষৎ স্বচ্ছ  :  Translucent

  স্বচ্ছ  : Transparent

৭/ পদাৰ্থৰ  বিভিন্ন  ধৰ্মবোৰ  উল্লেখ  কৰা  ৷

উত্তৰ  :  পদাৰ্থৰ  বিভিন্ন  ধৰ্মবোৰ  তলত  উল্লেখ  কৰা  হ’ল –

(ক) বাহ্যিকতাৰ  ওপৰত  নিৰ্ভৰ  কৰি  পদাৰ্থৰ  দ্যুতি,  কঠিনতা , খহটা বা মিহি  গুণাগুণ  থাকিব  পাৰে  ৷

(খ) পদাৰ্থবোৰ পানীত দ্ৰৱণীয়  বা  অদ্ৰৱণীয়  হ’ব  পাৰে  ৷

(গ) কিছুমান  পদাৰ্থ  পানীত ডুবিব  পাৰে  আৰু  কিছুমান  পানীত  ওপঙিব  পাৰে ৷

(ঘ) পদাৰ্থবোৰ  স্বচ্ছ,  অস্বচ্ছ  বা ঈষৎ  স্বচ্ছ  হ’ব  পাৰে  ৷

------- 0------------