Ahomhokol - Boisitramai Axom - Class IX [আহোমসকল ( পূৰ্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভা)- বৈচিত্ৰ্য়ময় অসম -নৱম শ্ৰেণী ]

                আহােমসকল  ( পূৰ্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভা)

আহােমসকল মূলতঃ টাই জাতিৰ মানুহ। অসমলৈ অহাৰ পাছৰ পৰাহে এওঁলােক আহােম নামে

সাজি অভিহিত হ'ল। এওঁলােকৰ আদি বাসস্থান আছিল চীন দেশৰ দক্ষিণ পশ্চিম অঞ্চল, বর্তমানৰ ইউনান প্রদেশৰ মুংমাও ৰাজ্যত। এওঁলােক টাইসকলৰ মাজৰ ডাঙৰ ফৈদ বুলি জনা যায়। এওঁলােকৰ ৰান্ধ। পূর্বপুৰুষসকলে ত্রয়ােদশ শতিকাতে চুকাফা ৰজাৰ নেতৃত্বত পাটকাই পর্বত পাৰ হৈ পূর্ব অসম বা

তেতিয়াৰ সৌমাৰত ৰাজ্য স্থাপন কৰে। পিচলৈ লাহে লাহে পশ্চিমে মানাহলৈকে ৰাজ্য বিস্তাৰ কৰি শােন

৬০০ বছৰৰ অধিক কাল ৰাজ্য শাসন কৰে। এওঁলােকৰ ভাষা টাই বা শ্যান আছিল; কিন্তু কালক্ৰমত

নানা কাৰণত বিশেষকৈ ৰাজ্য বিস্তাৰৰ লগে লগে দেশৰ জনসংখ্যাও বৃদ্ধি পােৱাত প্রজাৰ সুবিধাৰ কুকু

কথালৈ চিন্তা কৰি নিজ ভাষাৰ পৰিৱর্তে অসমীয়া ভাষা গ্ৰহণ কৰে। কিন্তু পুৰণা পূজা-সেৱা, ৰীতি-খাদ

নীতি সম্বন্ধীয় সকলাে কাম তেওঁলােকৰ পুৰােহিতসকলে টাই ভাষাতে চলাই থাকে আৰু আজিলৈকে

চলাই আহিছে। সেইদৰে, ৰাজকীয় কাম কাজবিলাকো অষ্টাদশ শতিকালৈকে আহােম ভাষাতেই চলাই 

আছিল। বর্তমান টাই ভাষা কোৱা মানুহ উত্তৰ পূব ভাৰতৰ অসমৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ম্যানমাৰ, দক্ষিণ

চীন, থাইলেণ্ড, লাওচ, কম্বােদিয়া, ভিয়েটনামলৈকে বিয়পিছে। আহােমৰ উপৰিও অসমত খাতি পান

ফাকে, খাময়াং, আইতন আৰু তুকং নামেৰে আৰু পাঁচটা টাই জনগােষ্ঠীয় লােক আছে।

আহোমসকল 

জনসংখ্যাঃ

টাই আহােম উন্নয়ন পৰিষদে ২০১২-১৪ চনত চলােৱা সমীক্ষা মতে আহােমসকলৰ বর্তমান, জনসংখ্যা প্রায় ২৫ লাখ।

বসতিস্থানঃ

তেওঁলােকৰ বসতিপ্রধান অঞ্চল হ’ল বৰ্তমানৰ চৰাইদেউ, শিৱসাগৰ, ডিব্ৰুগড়, যােৰহাট, গােলাঘাট

লক্ষীমপুৰ, ধেমাজি আৰু তিনিচুকীয়া জিলা। তদুপৰি, গুৱাহাটী মহানগৰকে ধৰি অন্য নগৰবিলাকতাে বহুতো আহােম লােকে বসবাস কৰি আছে।

জীৱিকাঃ 

যােৱা শতিকাৰ শেষ ভাগলৈকে শালি ধানৰ খেতিয়েই তেওঁলােকৰ মুখ্য জীৱিকা আছিল,

সমান্তৰালভাৱে গৰু-ম'হ, গাহৰি-ছাগলী, হাঁহ-কুকুৰা পুহিছিল। আজিকালি অৱশ্যে বহুতে জীৱ-জ,

পুহিবলৈ এৰি দিছে। আজৰি সময়ত পুৰুষসকলে গছ মুগাও পুহিছিল। তিৰােতাসকলে এৰী-মুগা, পাট

পলু পুহিছিল। এই পলুৰ পৰা সুতা কাটি তাঁত বৈ ঘৰখনৰ বাবে প্রয়ােজনীয় কাপােৰ যােগাৰ কৰি

লৈছিল। শাক-পাচলিৰ বাৰী এখন, কল-তামােলৰ বাৰী এখন, কাঠনিবাৰী এখন আহােমসকলৰ

বসতিস্থলত এটা স্বাভাৱিক দৃশ্য আছিল। মাটি থকাসকলে ঘৰতে চোমনি এখনাে পাতি লৈছিল। বর্তমান

সেইবােৰ ভাঙি চাহ খেতি কৰিবলৈ লৈছে।

ঘৰদুৱাৰঃ

আগতে তেওঁলােকে চাংঘৰত বাস কৰিছিল যদিও পিচলৈ মাটিৰ ভেটিত টুপ দিয়া দুচলীয়া ঘৰ

সাজি লৈছিল। সাধাৰণতে ঘৰৰ খুটাবােৰ কাঠৰ, বেৰবোেৰ বাঁহৰ আৰু চাউনি খেৰেৰে কৰি লৈছিল।

আজিকালি সকলােৰে পকী ঘৰ হৈছে। থকা ঘৰ দুটা - বৰঘৰ আৰু চ'ৰাঘৰ। বৰ্ঘৰৰ মুধৰ কোঠাত

ৰান্ধনিশাল থাকে। পিচৰ কোঠাটো খােৱা কোঠা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। বাকী থকা কোঠাবােৰ

সাধাৰণতে জীয়ৰীসকলে শােৱা কোঠা হিচাবে ব্যৱহাৰ কৰে। চ’ৰাঘৰ আলহী-অতিথি বহা কোঠা আৰু

শশাৱা কোঠা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে।

আন ঘৰৰ ভিতৰত প্ৰতিঘৰ মানুহৰ একোটাকৈ বা একাধিক ভঁৰালঘৰ, এটা গৰু-গগাহালি, এটা

কুকুৰা-গল, এটা হাঁহ-ছাগলীৰ ভঁৰাল আৰু এটা গাহৰি-গঁৰাল থাকে।

খাদ্যাভ্যাসঃ 

ভাত হ'ল তেওঁলােকৰ মুখ্য আহাৰ। ভাতৰ লগত খােৱা ব্যঞ্জনবােৰ জুতি লগাই ৰন্ধাটো তেওঁলােকৰ

এটা সংস্কৃতি। সাধাৰণতে এখন টেঙা শাক বা এখন মাহৰ আঞ্জা নাইবা খাৰৰ আঞ্জা, বিভিন্ন পাচলিৰ

তৰকাৰী, মাছ বা মাংস আদি ভাজি বা পুৰি খাই ভাল পায়।

পানীয়ঃ

আহােমসকলে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহাৰ কৰা এবিধ উপাদেয় পানীয় হ’ল লাও বা সাজ। সাধাৰণতে,

লাহি আৰু বৰা চাউল মিহলি কৰি সিজাই তাৰ লগত হুৰপিঠা মিহলাই লাও-পানী তৈয়াৰ কৰা

হয়। চাহ তেওঁলােকৰ আন এবিধ উপাদেয় পানীয়।

ধর্মবিশ্বাসঃ 

আহােমসকলে উপৰিপুৰুষৰ অৱস্থিতিত বিশ্বাস কৰে আৰু উপৰিপুৰুষক পূজা-পাতল কৰাটোৱেই

তেওঁলােকৰ প্ৰধান ধৰ্ম আছিল। মৃত মাক-বাপেককে ধৰি চৈধ্য পুৰুষলৈকে ‘ডাম’ হিচাবে স্তৰে স্তৰে

নিয়মিতভাৱে পূজা কৰে। চৈধ্য পুৰুষৰ ওপৰৰ উপৰিপুৰুষক ‘ফী’ দেৱতা হিচাপে ‘মে-ডাম মে-

ফী’, ‘মা’, ‘চাইফা’ আদি পূজা দি আহিছে। তদুপৰি, ‘ ৰিখন’, ‘জাচিংফা’, ‘লাইলুংখাম’ আদি পূজাও

পাতি আহিছে। এই সকলাে পূজাতে জীৱ উছৰ্গা কৰা হয় আৰু টাই ভাষাতে স্তুতি-বন্দনা কৰা হয়।

অৱশ্যে, বৈষ্ণৱ ধর্ম গ্রহণ কৰাৰ পিচৰ পৰা তেওঁলােকৰ তিনি পণ্ডিত ফৈদ মহন-দেওধাই-বাইলুংসকলৰ

বাহিৰে বাকীসকলে এইবােৰ পূজা-পাতল পাতিবলৈ এৰিলে।

বিবাহঃ

আহােমসকলৰ বাবে বিবাহ হ'ল বংশ ৰক্ষাৰ কাৰণে পতা এটা অতি গুৰুত্বপূর্ণ মাঙ্গলিক অনুষ্ঠান সাত

তেওঁলােকে ‘চকলং আৰু দেওবান’ এই দুই পদ্ধতিৰে বিবাহ সম্পাদন কৰে।

সাহিত্যঃ

এওঁলােকৰ অভিধান, বুৰঞ্জী, আখ্যান, নীতি-শাস্ত্র, জ্যোতিষশাস্ত্র, পূজাবিধি আদি আহােম ভাষা ডা

লিখা অলেখ সাঁচিপতীয়া পুথি আছে।

সংস্কৃতিঃ

বুৰঞ্জী চর্চা আহােমসকলৰ একক সংস্কৃতি। তদুপৰি কৃষি, স্থাপত্য, শিল্পকলা, ৰেচম আৰু বয়

শিল্প, পােছাক-পৰিচ্ছদ, আ-অলংকাৰ, খাদ্য প্রকৰণ, বিশ্বাস-অবিশ্বাস আদি অসমীয়া সংস্কৃতিৰ সকলােতে আহােমসকলৰ সাংস্কৃতিক প্রভাৱ দেখিবলৈ পােৱা যায়। উদাহৰণ স্বৰূপে শালি খেতিৰ প্ৰচলন, কঠিয় পাৰি ধান ৰােৱা, গুটীয়া মহেৰে হাল বােৱা, দৰা-দৰাকৈ আলি দি খেতি পথাৰত জলসিঞ্চনৰ ব্যৱস্থ কৰা, টোমত ভৰাই কঠিয়াৰ সঁচ ৰখা আদিৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰিব পাৰি। স্থাপত্য কলাৰ ক্ষেত্ৰত টুপ দিয়া আৰু ফুল চতি দিয়া ঘৰ, চাং পতা ভঁৰাল, ঢাপ মৰা আৰু নঙলা দিয়া বাৰী, ইত্যা

আহােমসকলৰ সংস্কৃতি। মুগা আৰু পাটপলু পুহি তাৰ পৰা সূতা উলিয়াই কাপােৰ বৈ তাৰে সাজ

পােচাক তৈয়াৰ কৰা, বিভিন্ন শাক-পাচলি আৰু মাছ-মাংসৰে উপাদেয় খাদ্য প্রস্তুত কৰাকে ধৰি অনেক

দিশত তেওঁলােকৰ সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱ অসমীয়া সংস্কৃতিত বিদ্যমান।

উপসংহাৰঃ 

ধনে-জনে অসমক এখন শক্তিশালী দেশ হিচাপে গঢ়ি তােলা আৰু ইয়াত বসবাস কৰা সকলে

লােককে এক শাসনৰ অধীনলৈ আনি এটা অসমীয়া জাতি হিচাপে গঢ় দিয়াৰ লগতে, অসমত বসবা

কৰা বিভিন্ন জাতি আৰু জনগােষ্ঠীৰ মাজত সংযােগী ভাষা হিচাপে অসমীয়া ভাষাৰ ভেটি স্থাপ

কৰাত আহােমসকলৰ অৱদান সবাতােকৈ বেছি।

আহােমসকলৰ কেইগৰাকীমান উল্লেখযােগ্য ব্যক্তিৰ বিষয়ে তলত চমুকৈ আলােচনা কৰা হ'ল ৷

লাচিত বৰফুকনঃ

অসমৰ ইতিহাসত দেশপ্রেমিক বীৰ বুলি ক'লে বিশেষভাৱে লাচিত বৰফুকনৰ নামেই লােৱা হয়। ঐতিহাসিক আহােম-মােগলৰ শৰাইঘাট যুদ্ধৰ মূল নেতৃত্ব ল'ব লগা হৈছিল লাচিত বৰফুকনে। মােগলৰ বিৰুদ্ধে লাচিত বৰফুকনৰ যুদ্ধ পৰিচালনাৰ কাহিনীত যি জাতীয় দায়বদ্ধতা, নিয়মানুবর্তিতা আৰু একমুখী কার্যপন্থাৰ উদাহৰণ পােৱা যায়, অসমৰ ইতিহাসত তেনে আন উদাহৰণ সততে পােৱা নাযায়। এইগৰাকী লাচিত বৰফুকনৰ।

হয় ১৬১২ খ্রীষ্টাব্দত। দিন বাৰ আৰু স্থান সম্পর্কে সঠিকভাৱে জনা নহ'লেও গড়গাঁৱৰ ওচৰে-পাজৰে বুলি অনুমান কৰা হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল মােমাই তামুলী বৰবৰুৱা। কনিষ্ঠ সন্তান লাচিতৰ তিনিজন ককায়েক আছিল। তেওঁলােক হ'ল—লালুকসােলা, মৰংগী আৰু ভাৰধৰা। সৰুৰে পৰা লাচিত আছিল বৰ সাহসী। সততা আৰু স্পষ্টবাদিতা তেওঁৰ আন এক বৈশিষ্ট্য। দেউতাক মােমাই তামুলীয়ে নিজৰ সন্তানক উপযুক্ত শিক্ষাৰে শিক্ষিত কৰিবলৈ সদায়েই চেষ্টা কৰিছিল। সৰুৰে পৰা দেউতাকৰ কাম-কাজ লাচিতে প্রত্যক্ষ কৰাৰ সুবিধা পাইছিল। বৰবৰুৱা হিচাপে স্বৰ্গদেউৰ বৰচ’ৰা, ন্যায়ালয় আদিত দেউতাকৰ কাম কাজ, বিভিন্ন ডা-ডাঙৰীয়া আৰু বিষয়াৰ সৈতে হােৱা আলােচনাবােৰৰ লাচিতে প্রত্যক্ষ কৰিব পাৰিছিল। মুঠ কথাত দেউতাকৰ ৰাজকার্যাৱলীক নিৰীক্ষণ কৰি লাচিতে বহু কথাই শিকাৰ সুবিধা পাইছিল।

       খুব সােনকালেই নিজৰ দক্ষতাৰ বলত ৰজাঘৰত লাচিতে নিযুক্তি লাভ কৰিছিল। প্রথম অৱস্থাত ৰাজমন্ত্রী ডাঙৰীয়াই ‘হাঁচতিধৰা তামুলী’ হিচাপে লাচিতক নিযুক্তি দিয়ে। ইয়াৰ পিছতে কিছুদিনৰ বাবে ‘ঘোঁৰা বৰুৱা পদবী তেওঁ লাভ কৰে। এই পদবীত থকাৰ সময়ত ৰজাৰ ঘোঁৰাশালৰ ভালেমান ঘোঁৰাক তত্ত্বাৱধান কৰি সেইবােৰক প্রশিক্ষণ দিছিল। ইয়াৰ পিছতে ‘দোলীয়া বৰুৱা আৰু ‘শিমলুগুৰীয়া ফুকনৰ পদত নিযুক্তি লাভ কৰে। সেই সময়তে মিৰজুমলাই অসম আক্ৰমণ কৰাত লাচিতে দিখৌমুখত শত্রুসৈন্যৰ লগত যুদ্ধ কৰিছিল আৰু নিজৰ দক্ষতা দেখুৱাব পাৰিছিল। লাচিতৰ পাৰদৰ্শিতা আৰু পৰাক্ৰমৰ উমান পাই সেই সময়ৰ আহােম ৰজা চক্ৰধ্বজ সিংহই লাচিতক বৰসেনাপতি পাতিলে আৰু বৰফুকন পদত নিযুক্ত কৰিলে।

           ইয়াৰ কিছুদিন পিছতে ১৬৬৭ চনৰ ২০ আগষ্টত আহােম-মােগলৰ যুদ্ধ আৰম্ভ হয়। অসমীয়া সেনা দুভাগত বিভক্ত হৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিলে। মােগলৰ লগত প্ৰথমখন যুদ্ধ আৰম্ভ হ’ল ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰফালে থকা বাঁহবাৰীত। তাতে বাহৰ পতা মােগলক আক্রমণ কৰি আহােম সেনাইযুদ্ধৰ পাতনি মেলিলে। তাৰ পিছত দক্ষিণ পাৰৰ কাজলীত থকা মােগলৰ দুৰ্গও আহহামে নিজৰ অধীনলৈ আনে। ইটাখুলিত চাউনি পাতি মােগলে নিজৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল যদিও সেয়াও আহােম সেনাই বিধ্বস্ত কৰিলে আৰু মােগলক মানাহ নদী পাৰ কৰি খেদি পথালে। মােগলৰ লগত হােৱা এই যুদ্ধৰ বিজয়ে অসমীয়া সেনাক আত্মবিশ্বাসী কৰি তুলিলে। সেনাপতি হিচাপে লাচিত বৰফুকনো প্রশংসিত হ’ল।

        অসমীয়া সেনাৰ হাতত হােৱা মােগলৰ পৰাজয়ৰ কথা মােগল সম্রাট ঔৰংজেৱৰ কাণত পৰিল। খবৰপায়েই তেওঁ লাজ আৰু অপমানত তাৰ প্রতিশােধ ল’বলৈ মন কৰিলে। ঔৰংগজেৱৰ নির্দেশ মতেইৰামসিংহৰ নেতৃত্বত এক বিশাল সেনাই পুনৰ অসম আক্ৰমণ কৰিবলৈ আহিল। লাচিত বৰফুকনে ভালদৰে উপলব্ধি কৰিছিল যে শত্রু যিমানেই শক্তিশালী নহওক, প্রতিজন অসমীয়া সেনা আৰু সেনাপতিয়ে যদি নিজৰ দায়িত্ব সুচাৰুৰূপে পালন কৰে, তেওঁলােকে মােগলক পৰাভূত কৰিব পাৰিবই। তেওঁ এইবুলিও নির্দেশ জাৰি কৰিলে যে কোনােৱে যদি নিজৰ দায়িত্ব সঠিকভাৱে পালন নকৰে বা নিজৰ কৰ্তব্যত অৱহেলা কৰে, তেন্তে সেই কথা গম পােৱাৰ লগে লগে সেইজনক শিৰচ্ছেদ কৰা হ'ব।

          লাচিতে সেনাসকলৰ কোন ক’ত থাকিব, তাৰ অৱস্থানাে নির্ণয় কৰি দিছিল। যুদ্ধৰ সম্ভাৱ্য দিন চমু চাপি অহাৰ লগে লগে লাচিতে সঘনাই সেনানায়কসকলৰ লগত আলােচনা কৰিবলৈ ললে, যাতে ৰণসজ্জা আৰু অন্যান্য ব্যৱস্থাসমূহ তেওঁৰ নখদর্পণত থাকে আৰু লগতে সেই সেনানায়কসকলকো উদ্ধৃত কৰি ৰাখিব পৰা  যায়। আমিনগাঁৱৰ ওচৰৰ গড় এটা বন্ধাৰ মূল দায়িত্ব পৰিছিল লাচিতৰ এজন মােমায়েকৰ ওপৰত। মােমায়েকৰ দায়িত্বহীনতাৰ বাবেই গড়টোৰ কাম বহুত পিছ পৰি থকাত লাচিত খঙত জ্বলি-পকি উঠিল আৰু হেংদাং  উলিয়াই একে ঘাপতে মােমায়েকক কাটি দুছােৱা কৰি ক'লে—“দেশতকৈ মােমাই ডাঙৰ নহয়। লাচিতৰ  এনে উগ্রমূর্তি দেখি গড়ৰ কাম কৰা লােকসকলে বৰ ভয় খালে আৰু অপৰিসীম পৰিশ্ৰম কৰি ৰাতিটোৰ  ভিতৰতে গড়ৰ কাম সম্পূর্ণ কৰি তুলিলে। সেই গড়টোক এতিয়া ‘মােমাই কটা গড়’ নামেৰে জনা যায়। তদুপৰি দেশতকৈ মােমাই ডাঙৰ নহয়’ কথাষাৰ এতিয়াও শ্রেষ্ঠ দেশপ্রেমমূলক বাক্য বুলি গণ্য কৰা হয়।

আহােম আৰু মােগলৰ সর্বশেষ যুদ্ধখনেই হ’ল শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ। ১৬৭১ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ মাজভাগত এই 

যুদ্ধ সংঘটিত হৈছিল। সেই সময়ত লাচিত টান নৰিয়াত পৰিছিল ৷ ইফালে মােগলৰ আক্ৰমণৰ কথা শুনি  লাচিত বৰফুকনৰ তত্ নােহােৱা হ'ল। ইফালে ৰামসিংহই জলপথেৰে আন্ধাৰুবালিৰ গড়লৈ গৈ সেই গড় অধিকাৰ কৰি গুৱাহাটীত সােমােৱাৰ পৰিকল্পনা কৰিলে। পৰিকল্পনা অনুসৰি মােগলৰ নাৱৰ পৰা সেনাই কাঁড়ৰ আগত হিলৈ লগাই অসমীয়া নাওবােৰলৈ ধাৰাসাৰ গতিত মাৰিবলৈ ধৰিলে। সেই আক্ৰমণত তিষ্ঠিব নােৱাৰি অসমীয়া সেনাৰ নাওবােৰ ভটীয়াই আহিল। অসমীয়া সেনাপতিৰ নেতৃত্বত কেইখনমান অসমীয়া নাৱে মােগলৰ নাও খেদি আহি অক্লান্ত পালেগৈ। তাৰ পাছতে মােগলে উভতি ধৰিলে আৰু মােগলৰ বহুত যুদ্ধ নাও আগবাঢ়ি আহিবলৈ ধৰিলে। আহােম সেনাপতি লাচিত বৰফুকনৰ গা বৰ বেয়া বুলি অসমীয়া না সৈন্যসকলৰ মনােবল কিছু হ্রাস হৈছিল। মােগলে প্রবল বিক্ৰমেৰে আক্ৰমণ কৰি আগুৱাই অহা দেখি অসমীয়াই আ যুদ্ধ জয়ৰ আশা এৰিয়েই দিলে। অসমীয়া সেনাই যুদ্ধ এৰি উজনিলৈ যাবলৈ বিচাৰিলে। বৰফুকনে নৰিয় গাৰেই যুদ্ধৰ গতিবিধি চাই আছিল। তেওঁ দেখিলে মােগলৰ নাও উত্তৰ পাৰৰ জুৰিয়াৰ পৰা আহি অশ্বক্লান্ত ও পালেহি। বৰফুকন অস্থিৰ হৈ পৰিল। ইফালে তীৰকঁপে জ্বৰ। নিজে ভালকৈ থিয় হ'বই নােৱাৰে। তেনেকৈয়ে লাচিতে লক্ষ্য কৰিলে যে মােগলৰ নাৱৰ সংখ্যা বাঢ়ি আহিছে আৰু সেই নাওবােৰ ক্ৰমে আগবাঢ়ি আহিছে। লগতে অসমীয়া সেনাৰ নাওবােৰ একেলগে পিছ হুহকি আহিছে। লাচিতে বুজিলে যে এক মুহূর্তও দেৰি কৰিব নােৱাৰি। তেওঁ আগবাঢ়ি গ'ল। পিছ হুহকি উজাই অহা অসমীয়া সেনাৰ নাওবােৰ দেখি নাৱৰীয়াহঁতে ভাবিলে যে বৰফুকনাে নিশ্চয় উজাই যাবগৈ। সিহঁতে সেইমতে উজনিলৈ বুলি নাও মেলিলে। লাচিত বৰফুকনে চিঞৰি উঠিল—“অই, কি কৰিছ তহঁতে? স্বৰ্গদেৱে মােক গুৱাহাটী ৰক্ষা কৰি শত্ৰুৰ লগত যুঁজিবলৈ দায়িত্ব দি থৈছে। মই এতিয়া ৰণ এৰি পত্নী-পুত্ৰৰ ওচৰলৈ যাম নেকি? আৰু তহঁতে মােক নুসুধি নাও সেইফালে নিছ কিয়। খঙৰ কোবতে লাচিত বৰফুকনে নৰিয়া দেহাৰেই যেন শক্তিশালী হৈ উঠিল। তেওঁ হেংদাঙৰ গাদীৰে কোবাই চাৰিটা নাৱৰীয়াক নাৱৰ পৰা পানীলৈ পেলাই দিলে। সিহঁতে কোনােমতে সাঁতুৰি জীৱন বচালে। পাছত অৱশ্যে লগৰীয়াৰবাৰে সিহঁতক আকৌ তুলি ল'লে। নহলে নাও বাব কোনে? ইটোৱে সিটোক চিঞৰি কওঁকে কথাটো এনেদৰে প্ৰচাৰিত হৈ গ'ল যে বৰফুকনে যুদ্ধ এৰি যাবলৈ বিচৰাসকলক কাটিছে, ধৰি-বাহি নদীত পেলাই দিছে। লগে লগে কিছুমানে ভয়তে আৰু কিছুমানে উৎসাহত নাও আকৌ ভটীয়াই নিবলৈ ধৰিলে। মােগলৰ নাৱৰ ফালে আগবাঢ়ি যােৱা বৰফুকনৰ সাতখন নাৱৰ লগ ল'বলৈ কেউফালৰ পৰা অসমীয়া নাওবােৰ দ্রুত গতিৰে আগবাঢ়ি আহিল। নাৱৰ পৰাতাে অসমীয়া সেনাই হিলৈৰে আক্ৰমণ কৰিলেই, পাৰত থকা অসমীয়া সেনাসকলেও মােগলৰ নাৱক লক্ষ্য কৰি হিলৈ ফুটাবলৈ ধৰিলে। আগবাঢ়ি অহা মােগলৰ নাওবােৰৰ আচৰিত হৈ গ'ল। পৰিস্থিতি যে এনেকৈ হঠাতে সলনি হৈ যাব পাৰে বা এজন বীৰ সেনাপতিয়ে যে এনেকৈ যুদ্ধৰ গতি ঘূৰাই দিব পাৰে, সেয়া মােগলে ভাবিবই পৰা নাছিল।

       অসীম সাহসেৰে অসমীয়া নাওবােৰ আহি মােগলৰ নাওৰ মাজত সােমাল আৰু দুয়ােপক্ষৰ মাজত প্রচণ্ড যুদ্ধ হ’ল। যুদ্ধ হ’ল মূলতঃ তিনি ঠাইত—অক্লান্ত, ইটাখুলি আৰু কামাখ্যা পাহাৰৰ নামনিত। যুদ্ধৰ সুবিধাৰ বাবে আহােমসকলে ইখনৰ পিছত সিখন নাও জোৰাদি ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ওপৰত এখন দলঙেই তৈয়াৰ কৰি পেলালে। তাৰ ফলত ডাঙৰ সুবিধা হ’ল যে দ্রুতভাৱে সৈন্য আৰু হিলৈ, বৰতােপ আদি যুদ্ধাস্ত্ৰৰ সঞ্চাৰণ কৰিব পৰা গ'ল। লাচিতে সৈন্যসকল আৰু সেনাপতিসকলৰ মাজত এনে এটা ভাৱ জগাই দিছিল যে এই যুদ্ধত জয়লাভ কৰিলেহে অসমীয়াসকলৰ ভূমি, স্বাধীনতা আৰু প্ৰাণ ৰক্ষা পৰিব। ইফালে প্রথম অৱস্থাত লাচিত বৰ অসুস্থ, লাচিতে যুদ্ধ কৰিব নোেৱাৰিব—সেইবােৰ কথাই মােগলসকলক অনুপ্রাণিত কৰিছিল আৰু অসমীয়াসকলৰ মনত উৎসাহ আৰু আত্মবিশ্বাস হ্রাস কৰিছিল। কিন্তু যুদ্ধত লাচিতৰ প্রত্যক্ষ অংশ গ্রহণ আৰু প্ৰৱল প্রতাপী প্রদর্শনৰ বাবে চকৰি ঘূৰি গ'ল। দেখা গ'ল তিনিও ঠাইতে মােগল সেনাৰ পৰাজয় হৈছে আৰু মােগলৰ নাওবােৰ ক্ৰমে পিছুৱাই যাবলৈ ধৰিছে। অসমীয়া সেনাই মােগলক পাণ্ডুলৈকে খেদি দিলে। আৰু যুদ্ধত অসমীয়া সৈনাৰ নিৰংকুশ বিজয় সাব্যস্ত হ’ল। এইখন যুদ্ধ শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ হিচাপে প্রখ্যাত।

   খ্রীষ্টীয় ১৬৭১ চনৰ ৫ এপ্রিলত ৰামসিংহই ভাটীমুৱা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিলে। হাজো এৰাৰ আগতে তেওঁ

তাৰ হয়গ্ৰীৱ-মাধৱ মন্দিৰত পূজা কৰিলে। বিদায় লােৱাৰ সময়ত তাৰ ব্ৰাহ্মণসকলক কৈ গ'ল—লাচিত

সামান্য বীৰ নহয়। মই একো ঠাইতে ছিদ্ৰ নাপালোঁ।

   শৰাইঘাটৰ যুদ্ধত অসমীয়া সেনাই জয়লাভ কৰাৰ এটা ডাঙৰ কাৰণ আছিল এই যে একোজন অসমীয়া সেনাই বিভিন্ন ধৰণৰ কাম কৰিব পাৰিছিল। একোজন অসমীয়া সেনাই প্রয়ােজন হলে নাও বাইছিল, আকৌ সেই একেজন সেনায়েই হিলৈও মাৰিছিল, কাঁড়াে মাৰিছিল, গড়াে বান্ধিছিল। গতিকে একেজনেই দহজন হৈ পৰিছিল। শত্রু পক্ষৰ হ'লেও ৰামসিংহই অসমীয়া সেনাৰ এনে কর্মপটুতা, সাহস আৰু ৰণকৌশলৰ প্রশংসা কৰি কৈছিল—“প্রতিজন অসমীয়া সেনা নাও চলােৱা, কাঁড় মৰা, খাৱৈ খন্দা, হিলৈ-কামান মৰা সকলাে কামতে পাৰ্গত। এনেদৰে সকলাে কামতে পটু সেনা মই ভাৰতৰ ক'তাে দেখা নাই।’ৰামসিংহই আৰু কৈছিল যে অসম দেশক জয় কৰা যিকোনাে ৰজাৰ বাবেই অসম্ভৱ কথা।

 শৰাইঘাটৰ যুদ্ধৰ কিছুদিন পাছত গুৱাহাটীতে লাচিত বৰফুকনৰ মৃত্যু হ’ল। বােধকৰাে কঠিন নৰিয়াক

নেওচা দি যুদ্ধ কৰাৰ বাবেই এনে হ’ল। তেওঁৰ মৃত্যুৱে যুদ্ধ জয়ৰ আনন্দত শােকৰ ছাঁ পেলাইছিল। এইগৰাকী দেশপ্রেমিক বীৰ তুলনাবিহীন। নিঃস্বার্থ দেশপ্রেম আৰু সবল নেতৃত্বৰ বিষয়ে জানিবলৈ আহােম-মােগলৰ যুদ্ধত লাচিত বৰফুকনৰ নেতৃত্বৰ কাহিনী মনত পেলাবই লাগিব।

সতী জয়মতীঃ

সতী জয়মতী কুঁৱৰীৰ সময়ত আহােম ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি অতি জটিল আছিল। মন্ত্রী লালুক বিনয় সােলা তেতিয়া অসমৰ উঠি ৰজা বহিৰজা হৈছিল। অন্যান্য প্রাপ্তবয়স্ক উপযুক্ত কোঁৱৰ থকা সত্ত্বেও লালুক মাজট সােলাই চৌধ্যবছৰীয়া চামগুৰীয়া ফৈদৰ সৰু গােহাঞিক আনি ১৬৭৯ চনৰ কাতি মাহত অসমৰ ৰজা পাতিলে। আহােম মতে ছু- লিফা আৰু হিন্দু মতে নাম দিলে ৰত্নধ্বজ সিংহ। বয়সত ল’ৰা দেখি প্রজাৰ মাজত ল’ৰা- গদা- ৰজা নামটোহে খ্যাত হল।

লালুকসোেলাইছু লিক-ফাক ৰজা পাতিয়েই ছু-দৈয়-ফা স্বৰ্গদেৱক বিহ খুৱাইমৰালে। আতন বুঢ়াগােহাঁইকো বাত সবংশে ১৬৭৯ চনৰ আঘােণ মাহত বধ কৰােৱালে। আতন বুঢ়াগােহাঁইৰ ঠাইত দিলিহিয়ালৰ দীঘলা লাঙ্গিক বুঢ়াগােহাঁই পাতিলে। জবঙ্গক ভাঙি মাদুৰীৰ লাই থেপেনাক বৰগােহাঁই পাতিলে।

     লালুকে নিজ স্বার্থ পূৰণৰ হেতুল’ৰা ৰজাক সম্বন্ধৰেও বান্ধিলে। তেওঁৰ পাঁচ বছৰীয়া জীয়েকক চৌধ্যবছৰীয়া দুই থাল’ৰা ৰজালৈ বিয়া দি ঘাই ৰাণী পাতিলে। বংগৰ নবাৱৰ আশ্বাস পাই লালুকৰ আহােম ৰাজ্যৰ ৰজা হােৱা লালসা প্রবল হৈ উঠিল।

ৰাজপৰিয়ালৰ চাৰিটা ফৈদত ৰজা হ’ব পৰা কোঁৱৰ ভালেকেইজন আছিল। তেনে স্থলত লালুক সােলাৰ

বাসনা কেনেকৈ পূৰণ হ'ব! তেওঁৰ সেইদেখি ভয় হ’ল বিশেষকৈ এই কোঁৱৰ কেইগৰাকীলৈ কোনগৰাকীয়ে মত কেতিয়া বিদ্রোহ কৰি সিংহাসন কাঢ়ি লয় তাৰ ঠিক নাই!

লালুকে ল’ৰা ৰজাক ক'লে— উপযুক্ত আৰু প্রাপ্তবয়স্ক ভালেকেইজন ৰাজকোঁৱৰ থাকোতেও তেওঁক প”

ৰজা পতা হ’ল। এই কথা কোঁৱৰসকলে সহ্য কৰিব পৰা নাই। কোনজন কোঁৱৰে কেতিয়া স্বৰ্গদেৱৰ প্ৰাণ লয় ঠিক নাই। গতিকে নিষ্কণ্টক হ’বলৈ হ'লে কোঁৱৰকেইগৰাকীক অঙ্গক্ষত কৰি ৰজা হােৱাৰ যােগ্যতা নাইকিয়া ” কৰিব লাগিব আৰু তাকে কৰিবলৈ হ'লে প্ৰথমতে ভয় থকা ডাঙৰীয়া-বিষয়াসকলক আঁতৰাই পঠাব লাগিব। ল’ৰা ৰজাৰ মগজত লালুকৰ যুক্তি সােমাই গ'ল। লগে লগে লালুকে কোঁৱৰ নিধন পর্ব আৰম্ভ কৰিলে।

তুং-খুঙ্গীয়া ফৈদৰ লাঙ্গি গদাপাণিৰ বাহিৰে বাকী আটাইকেইটা ফৈদৰ কোঁৱৰকে লালুক বৰফুকনে হয়

অঙ্গক্ষত নহয় হত্যা কৰিলে। গােবৰ ৰজাৰ কোঁৱৰ লাঙ্গি গদাপাণিক ধৰিব নােৱৰাত লালুক-সােলাৰ শােৱন- খাৱন নাইকিয়া হ’ল। মন্ত্রী লাই থেপেনা বৰগােহাঁই গদাপাণিৰ শহুৰেক আৰু নামনি অসমৰ বদন বৰফুকন তেওঁৰ ভিনীহিয়েক আছিল। ইফালে গদাপাণি কোঁৱৰক ধৰাহে নালাগে, তেওঁনাে ক'ত আছে তাৰ কোনো সম্ভেদ উলিয়াব নােৱাৰিলে। গদাপাণিৰ পত্নী আছিল জয়মতী কুঁৱৰী।

গদাপাণি আৰু কুঁৱৰী জয়মতী দুয়াে লাই-লেচাই ল'ৰা দুটিৰে সৈতে তেওঁলােকৰ বাসস্থান তুংখুঙ্গত

আছিল। লালুক ছুলিফাৰ কোঁৱৰ নিধন বার্তা শুনি ল'ৰা দুটিক ইতিমধ্যে নগা ৰাজ্যৰ কোনাে এক নিভৃত

স্থানত আঁতৰাই ৰাখি থৈছিল। কোঁৱৰকো ল'ৰা দুটিৰ লগত লুকাই থাকিবলৈ জয়মতী কুঁৱৰীয়ে খাটনি ধৰিছিল। কিন্তু গদাপাণি কোঁৱৰে তেনে কাপুৰুষালি কৰিবলৈ মান্তি নহ'ল। জয়মতী কুঁৱৰীয়ে কোঁৱৰক তেওঁৰ ৰাজ্য আৰু প্ৰজাৰ দোহাই দি বুজালে যে তেওঁ নাথাকিলে ৰাজ্যও নাথাকে। এইদৰে জয়মতী কুঁৱৰীয়ে অনুনয়- বিনয় কৰি শেষত গদাপাণি কোঁৱৰক পলাবলৈ মান্তি কৰালে। গদাপাণি পলাল। নগাৰ বেশ ধৰি নগাপাহাৰৰ মাজলৈ সােমাই গ'ল।

ৰাজসভালৈ আনি স্বৰ্গদেৱৰ আদেশ শুনাই লালুক সােলাই জয়মতী কুঁৱৰীক গদাপাণিৰ বাতৰি সুধিলে,

গদাপাণি ক'ত? কুঁৱৰীয়ে কোনাে উত্তৰ নিদি, নীৰৱে থাকিল। লালুক সােলাই চাওদাঙক আদেশ দিলে,

জয়মতীক জেৰেঙাৰ চাপৰিলৈ নি নির্জন স্থানত ৰাখি যিকোনাে উপায়েৰে জয়মতীৰ মুখৰ পৰা গদাপাণিৰ বাতৰি আনি অতি শীঘ্ৰে দিব লাগিব।

চাওদাঙে জয়মতীক জেৰেঙা পথাৰৰ নির্জন স্থানলৈ লৈ গ'ল। চাওদাঙে অনেক কমে বুজাই বঢ়াই,

ফুচুলাই, উচতাই, ভয় দেখুৱাই তেওঁৰ মুখৰ পৰা গদাপাণি কোঁৱৰৰ বাতৰি উলিয়াব নােৱাৰি চাওদাঙেকুঁৱৰীক দুই-এটাকৈ শাস্তি দি যাবলৈ ধৰিলে। জয়মতী কুঁৱৰীয়ে সকলাে শাস্তি সহনশীলা বসুমতীৰ দৰে নীৰৱে সহি থাকিল। এইদৰে চৌধ্য দিন নির্জন জেৰেঙাত শাস্তি ভুগি ইংৰাজী ১৬৭৯ চনৰ অসমীয়া মাহৰ ১৩ চ'তৰ দিনা গুৰুবাৰে দশমীৰ জোন পৰোঁ পৰে হওঁতে সতী জয়মতী কুঁৱৰীয়ে নশ্বৰদেহ ত্যাগ কৰি নৰ-পিশাচৰ সান্নিধ্যৰ পৰা অন্তর্ধান হ’ল। কাললৈ থৈ গ'ল নাৰীৰ সীমাহীন মনােবলৰ মাহাত্ম্য, স্বামীৰ হিতার্থে তিৰােতাৰ মহান ত্যাগৰ আদৰ্শ আৰু অসমীয়া নাৰীৰ পবিত্ৰ চানেকি। পৃথিৱীত এনে দৃষ্টান্ত বিৰল।

সতী জয়মতীৰ জ্যেষ্ঠ পুত্র স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰসিংহই মাতৃদেৱীৰ স্মৃতি চিৰযুগমীয়া কৰাৰ উদ্দেশ্যে জেৰেঙা

পথাৰত ১৬৯৭ চনত সাগৰ-সদৃশ বৃহৎ পুখুৰী এটা খন্দালে আৰু নাম দিলে জয়সাগৰ। ইয়াৰ পাঁচ বছৰৰ

পাছতে ৰুদ্ৰসিংহ স্বৰ্গদেৱে মাতৃ জয়মতীৰ তেজেৰে পবিত্ৰ কৰি থৈ যােৱা জেৰেঙা পথাৰলৈকে ৰাজধানী

গড়গাঁৱৰ পৰা তুলি আনিলে। নাম দিলে ৰংপুৰ। তদুপৰি স্বৰ্গদেৱে পুৰণি আলি আৰু বৰ আলিৰ মাজত মাতৃৰ মৈদাম নির্মাণ কৰিলে। এই পবিত্র মৈদামে এতিয়াও সতী জয়মতীৰ স্মৃতি সজীৱ কৰি ৰাখিছে।

অসমৰ প্ৰথম অভিধান প্রণেতা টেঙই মহনঃ

পণ্ডিত টেঙাই মহন ইংৰাজী ১৭১৫ চনত চৰাইদেউত মহুং-মাইচেউ পৰিয়ালৰ তকম্বৰিৰ ঘৰত

জন্ম গ্রহণ কৰিছিল। তিনিজন ককায়েক-ভায়েকৰ ভিতৰত টেঙাই আছিল সৰু।

  আহােম ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে সচেতন আৰু বুদ্ধিজীৱী আহােমসকল এক মহা সংকটত পৰিছিল।

কাৰণটো হ'ল- আহােম দৰবাৰত বিভিন্ন কাৰণত আহােম ভাষাৰ পৰিৱর্তে অসমীয়া ভাষাই লাহে

লাহে প্ৰসাৰ লাভ কৰিছিল। আনহাতে আহােম ভাষাই ক্রমান্বয়ে অৱহেলিত হােৱাৰ লগতে দৈনন্দিন

কথা-বতৰৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ ধৰিলে। এনে স্থলত সচেতন-বুদ্ধিজীৱী আহােমসকলে চিন্তিত হৈ

পৰিল এইবুলি যে এসময়ত আহােম ভাষাটো একেবাৰে লুপ্ত হৈ যায়, তেতিয়া অসমৰ এটা জীয়া

সভ্যতা অসমৰ ইতিহাসৰ পৰা নিঃশেষ হৈ যাব। কাৰণ আহােমসকল অসমলৈ আহোঁতেই সাহিত্য,

বুৰঞ্জী, ধর্ম, নৈতিকতা, জ্যোতিষ, দর্শন আদি বিষয়ৰ অনেক পুথি-পাজি লগত লৈ আহিছিল। তদুপৰি

পাছৰ আহােম ৰাজত্ব কালতাে বিভিন্ন বিষয়ৰ অনেক গ্রন্থ ৰচনা হৈছিল। যিবিলাক এটা সময়লৈকে নাম

কেৱল আহােম ভাষাতে ৰচনা কৰা হৈছিল। আহােম সভ্যতা-সংস্কৃতিৰ সকলাে কথা এই পুথি-পাঁজিবােৰতেই লিপিবদ্ধ হৈ পৰিছিল। ভৱিষ্যত প্রজন্মই যাতে আহােম ভাষাটো শিকিব পাৰে তাৰ

বাবে তেওঁ এখন আহােম অভিধান প্রণয়নৰ কাম হাতত লয়। কাৰণ ভাষাটো জীয়াই ৰাখিবলৈ।

প্রথমে ধৰি ৰাখিব লাগিব ভাষাটোৰ শব্দবােৰ। আনহাতে ভাষা-বর্ণ নির্বিশেষে সকলােৱে যাতে হা

ভাষাটো শিকিব পাৰে সেই উদ্দেশ্যে তেওঁ এই কাম হাতত লয়। ১৭৭৫ চনত, গৌৰীনাথ সিংহৰ না

ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে তেওঁ বৰ কাকত হু মুং পুথি’ নামৰ এখন অভিধান পুথি ৰচনা কৰে। সাঁচি

পাতত লিখা এই পুথিখনত ৪২-খিলা পাত আছিল। ইয়াৰ জোখ আছিল ৪০x১০ ছেমি.। প্রতি

পৃষ্ঠাত ৮-৯ টাকৈ শাৰী আছে। ইয়াত প্রতিটো আহােম শব্দৰ বিপৰীতে সম্ভাব্য সকলাে অসমীয়া

অর্থ সন্নিবিষ্ট আছে। প্রতিটো শব্দৰ বিপৰীতে ‘চাম বা’ শব্দটো দিয়া হৈছে। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল ‘বােলে।

উদাহৰণ স্বৰূপে কা চাম বা কাউৰীক’ (কাউৰীক কা বােলে)। ‘কা চাম বা যাবৰ’ (যােৱাক কা। G

বােলে), ‘খা চাম বা খেৰক’ (খেৰক খা বােলে) আদি। এনেকৈ শব্দবোেৰ সন্নিবিষ্ট কৰিছে। অসমীয়া

শব্দবােৰৰ শেষত ক আৰু ৰ বৰ্ণ ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল- ‘ক’ বর্ণ দিয়াবিলাক

বিশেষ্য আৰু ৰ’ বর্ণ দিয়া বিলাক ক্রিয়া।

১৯১২ চনত কোঁচ বিহাৰৰ কৈলাশ চন্দ্র সেন নামৰ ব্যক্তি এজনৰ পৰা হেমচন্দ্র গােস্বামীদেৱে

টেঙাই মহনে লিখা ‘বৰ কাকত হু-মুং’ পুথিখন উদ্ধাৰ কৰি বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগত জমা

দিয়ে। প্রকাশৰ উদ্দেশ্যে ১৯৩২ চনত নন্দনাথ ফুকনদেৱে এই পুথিখনৰ সম্পাদনাৰ কাম হাতত

লয়। টেঙাই মহনে লিখি থৈ যােৱা বৰ কাকত হু-মুং’ পুথিখনৰ সম্পাদিত ৰূপটোৱেই হ'ল অসম

বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ দ্বাৰা ১৯৬৪ চনত প্ৰকাশ কৰা আহােম লেকচিকন বৰ অন্ত্র খণ্ডটো।

‘বৰ কাকত হু-মুং’-অৰ উপৰিও লিপিবদ্ধ কৰা দুকুৰিৰাে অধিক পুথি পােৱা গৈছে। টেঙাই মহনেই

হ’ল অসমৰ প্রথম অভিধান প্রণেতা। তেখেতক আহােম ভাষাৰ পুথিৰ ভাঙনিৰ বাবে ইংৰাজ চাহারে

বিলাতলৈ লৈ গৈছিল বুলি জনা যায়। এই মহান অভিধানিকজনৰ ১৮২৩ চনত ডিব্ৰুগড় জিলাৰ

খুৱাঙত মৃত্যু হয়।

পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাঃ

অসমৰ এজন স্বনামধন্য সাহিত্যিক পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ জন্ম হয় ১৮৭১ চনৰ ২৪

অক্টোবৰত উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ নকৰি গাঁৱত। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল ঘিণাৰাম আৰু মাকৰ।

নাম লক্ষ্মীদেৱী। তেওঁ উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ পৰা ছাত্রবৃত্তি পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ শিৱসাগৰ হাইস্কুলত

নাম লগায় যদিও পাছত কহিমা হাইস্কুলৰ পৰা ১৮৯০ চনত এণ্টে পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হয়। উচ্চ

শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ কলিকতালৈ যায় আৰু এফ. এ. আৰু আইন পঢ়ে। তেওঁ প্রথমে কহিমা মধ্য

ইংৰাজী বিদ্যালয়ত প্রধান শিক্ষক হিচাপে যােগদান কৰে আৰু পাছত যােৰহাটত কিছুকাল শিক্ষকতা

কৰি ১৮৯৩ চনত তেজপুৰ নর্মাল স্কুললৈ আহে আৰু তাতে স্থায়ীভাৱে বাস কৰে।

পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ কবিতা, নাটক, উপন্যাস আদি সাহিত্যৰ প্রায় সকলাে বিভাগত

হাত আছিল। তেওঁৰ বিখ্যাত কবিতা পুথিসমূহ হ'ল। ‘জুৰণি’, ‘লীলা’, ‘ফুলৰ চানেকী। বুৰঞ্জীমূলক

নাটকসমূহ হ'ল ‘জয়মতী’, ‘গদাধৰ’, ‘সাধনা’, ‘লাচিত বৰফুকন’, ‘বাণৰজা। প্রহসন নাটসমূহ হল—

‘গাওঁবুঢ়া’, ‘টেটোন তামুলী’, ‘ভূত নে ভ্রম’। উপন্যাসসমূহ হ'ল – ভানুমতী’, ‘লাহৰী'। আত্মজীৱনী—

মােৰ সোঁৱৰণী’, সংগ্রহ – ‘সাহিত্য সংগ্রহ’, ‘জীৱনী সংগ্রহ। ধর্মমূলক গ্রন্থ - ‘শ্রীকৃষ্ণ’, ‘গীতাসাৰ।

ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ ভূগােল দর্পন, নীতিশিক্ষা, শিক্ষাবিধান আদি অনেক পাঠ্যপুথি ৰচনা কৰিছিল।

তেওঁ সম্পাদনা কৰা আলােচনীসমূহ হ’ল ‘ বিজুলী’, ‘আসাম বন্তি আৰু উষা”।

    তেওঁ শিৱসাগৰত বহা অসম সাহিত্য সভাৰ প্রথম অধিৱেশনৰ (১৯১৭) সভাপতি আছিল। তেওঁ

তেজপুৰৰ বাণ ৰংগমঞ্চৰ লগত ঘণিষ্ঠভাৱে জড়িত আছিল। কেইবাবছৰ ধৰি তেজপুৰ পৌৰসভাৰ

সভাপতি আছিল। অসম ব্যৱস্থাপক সভাৰ সভ্যও নির্বাচিত হৈছিল। তেওঁ বিভিন্ন সাহিত্যিক আৰু

সামাজিক অনুষ্ঠানৰ অধিবেশনত সভাপতিত্ব কৰিছিল। এইজনা সাহিত্যকৰ ১৯৪৬ চনৰ ৭ এপ্রিল

তাৰিখে পৰলােক প্রাপ্তি হয়।

কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈঃ

    ১৮৯৮ চনত যােৰহাটত জন্ম হয়। তেওঁ পিতৃ ৰাধাকান্ত সন্দিকৈ আৰু মাতৃ নাৰায়ণী সন্দিকৈৰ

প্রথম পুত্ৰ আছিল। ১৯১৩ চনত যােৰহাট চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা প্রথম বিভাগত এণ্টে পৰীক্ষা

পাছ কৰি কটন কলেজত পঢ়ে। তাৰ পৰা প্রথম বিভাগত আই. এ. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ কলিকতালৈ

যায় আৰু তাৰ সংস্কৃত কলেজৰ পৰা ১৯১৭ চনত সংস্কৃতত প্রথম শ্রেণীৰ সন্মানসহ বি. এ. উপাধি

লয়। ১৯১৯ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰাই সংস্কৃতৰ বেদ গ্রুপত প্রথম শ্রেণীৰ প্রথম হৈ এম.

এ. পাছ কৰে। ইয়াৰ পিছত বিলাতলৈ গৈ অক্সফোর্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আধুনিক বুৰঞ্জী বিভাগত

সন্মানসহ ১৯২৩ চনত এম. এ. উপাধি লাভ কৰে। ১৯২৩-২৭ কালছােৱাত পেচি আৰু বার্লিন

বিশ্ববিদ্যালয়ত গ্রীক, লেটিন, ইটালিয়ান আদি ভাষা আয়ত্ত কৰে। ১৯৩০ চনত যােৰহাট জে.বি. কলেজ

প্রতিষ্ঠাৰ লগে লগে তাৰ প্ৰথম অবৈতনিক অধ্যক্ষ হয়। ১৯৪৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় স্থাপন

হােৱাত তাৰ প্ৰথম উপাচার্য নিযুক্ত হয় আৰু ১৯৫৭ চন পর্যন্ত এই পদত থাকে।

কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ পণ্ডিত লােক আছিল। বিশেষকৈ সংস্কৃতত অগাধ পাণ্ডিত্য আছিল। তেওঁৰ প্রকাশিত ইংৰাজী গ্রন্থ তিনিখন - শ্রীহৰ্ষৰ নৈষধ চৰিতৰ ইংৰাজী অনুবাদ আৰু টীকা সম্বলিত । কালচাৰ' (১৯৪৯) আৰু মাৰাঠী লেখক প্রবৰসেনৰ প্রকৃত পুথি সেতুবন্ধনৰ ভাষ্য সেতুবন্ধন। ৱালটেয়াৰত বহা আন্তঃবিশ্ববিদ্যালয় সমিতিৰ সভাপতি আছিল। অসমীয়া সাহিত্যতাে ৰাপ আছিল। স্কুলীয়া কালতে নকুল চন্দ্ৰ ভূঞা আদিৰ লগ হৈ হাতে-লিখা আলোচনী উলিয়াইছিল ৷ বাঁহী , মিলন , আৱাহন , চেতনা , আলোচনী আদি কাকতত প্ৰৱন্ধ -পাতি লিখিছিল ৷ কৃষ্ণ কান্ত সন্দিকৈৰ ৰচনা সম্ভাৰ' এইবোৰ সংগ্ৰহীত হৈছে ৷  আগবয়সত কেইটিমান গীত ৰচনা কৰিছিল। ১৯২৯ চনত তেওঁ অসম ছাত্র সন্মিলনৰ পৌৰােহিত্য কৰিছিল। অসম সাহিত্য সভাৰ গুৱাহাটী অধিবেশনৰ সভাপতি আছিল (১৯৩৭)। ভাৰত চৰকাৰে ১৯৫৫ চনত পদ্মশ্ৰী আৰু ১৯৬৭ চনত পদ্মভূষণ উপাধিৰে বিভূষিত কৰিছিল। গুৱাহাটী আৰু ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে সন্মানিত ডি.লিট উপাধি প্রদান কৰিছিল।

তেওঁ জে. বি. কলেজৰ বিজ্ঞান শাখালৈ এঘাৰ হাজাৰ আৰু চন্দ্রকান্ত অভিধানৰ বাবে পঞ্চাশ হাজাৰ টকা দান কৰিছিল। মৃত্যুৰ আগে আগে নিজৰ ব্যক্তিগত পুথিভঁৰালটো গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়লৈ

দান কৰি যায়।

পণ্ডিত প্ৰৱৰ ডম্বৰুধৰ দেওধাই ফুকনঃ 

        ১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ এটি শুভক্ষণত তেতিয়াৰ চৰাইদেউ মহকুমাৰ অন্তৰ্গত খালৈঘােগুৰ

মৌজাৰ অন্তৰ্গত আখৈয়া দেওধাই গাঁৱৰ এটা মধ্যবিত্ত পৰিয়ালত ডম্বৰুধৰ দেওধাই ফুকনদেৱৰ জন্ম

 হয়। পিতা গংগাৰাম ফুকন আৰু মাতৃ চাদৈ যুকন। পিতা গংগাৰাম ফুকন এজন শিক্ষানুৰাগী ব্যক্তি

আছিল। তেওঁ প্ৰথমতে লাকুৱা নাহৰ হাবি চাহ বাগানৰ কেৰাণী হিচাপে চাকৰি কৰি শেষত গাঁৱৰ

গাঁওবুঢ়া হৈছিল। ডম্বকধৰ ফুকনদেৱে এম. ভি. স্কুলৰ পাছত অধিক আগ নাবাঢ়ি টাই ভাষা-সংস্কৃতিকে

খামােচ মাৰি একান্তভাৱে অধ্যয়ন কৰিবলৈ লয়। তেওঁ দদায়েক সৰুনাথ দেওধাই ফুকন আৰু নন্দনাথ

দেওধাই ফুকনৰ পৰা ঘৰতে টাই ভাষাৰ শিক্ষা গ্রহণ কৰিছিল। কম সময়ৰ ভিতৰতে টাই ভাষাত

বুৎপত্তি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হােৱা ফুকনদেৱে এজন টাই পণ্ডিত হিচাপে খিয়াতি লাভ কৰিছিল।

ঘৰতে থাকি খেতি-বাতিৰ লগতে টাই ভাষা চর্চ কৰি থকাৰ সময়তে অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাত

বিভাগৰ মুৰব্বী ড” সূর্যকুমাৰ ভূঞাদেৱে ১৯৩১ চনত টাই ভাব বিশেষজ্ঞ হিচাপে টাই আহাে

বুৰঞ্জী অনুবাদৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ মাতি নিয়ে। অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ব বিভাগত চাৰি বন্ধু

কাম কৰাৰ পাছত ১৯৩৫ চনত স্ব-ইচ্ছাই চাকৰি এৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহে। ফুকনদেৱৰ নেতৃত্বত ১৯৩৩

চনত পাটসাঁকোৰ ভেচেলী বিলৰ পাৰত অসম ভিত্তিত ফুৰালং সবাহ কৰা হয়। ১৯৬৩ চনত প্ৰানুৰাম

গগৈৰ নেতৃত্বত ‘বৌদ্ধ সংস্কৃতিত ফ্লালুং সংস্কৃতিৰ অন্যতম অৱদান’ শীর্ষক আলােচনা চক্ৰৰ বাৰে

বুদ্ধ গয়াত বিশ্ব বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ আলােচনা চক্ৰত যােগদান দিয়ে। টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ উদ্ধাৰৰ হকে

১৯৬৪ চনত তেওঁ কাঠ-বাঁহেৰে এটি বিদ্যালয় গৃহ নির্মাণ কৰি দিয়ে। এইখনেই হ’ল কেন্দ্রীয় টাই

একাডেমী, পাটসাঁকো। ১৯৭৫ চনত সদৌ অসম বৌদ্ধ ফ্লালুং সংঘ প্রতিষ্ঠা আৰু একে বছতে

ইয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ নামত এবিঘা মাটি দান কৰে। ১৯৮১ চনত দিল্লীত বহা ‘প্রথম আন্তর্জাতিক টাই

শিক্ষা সন্মিলন'ত অংশ গ্রহণ কৰি ১৯-খন দেশৰ টাই পণ্ডিতসকলৰ লগত আহােম ভাষা সম্পৰ্কত

আলােচনাত মিলিত হৈছিল। এই অধিবেশনৰ পৰা ঘূৰি আহি ধেমাজীৰ প্রমােদ ভৱনত ১৯৮১ চনৰ

৮ এপ্রিলত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভা গঠন আৰু প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতিৰ দায়িত্ব গ্রহণ কৰে। ১৯৮৪

নত বেংককত অনুষ্ঠিত দ্বিতীয় আন্তর্জাতিক টাই শিক্ষা সন্মিলনলৈ আমন্ত্রিত হৈ এমাহ কাল থাইলেণ্ডৰ

চয়াংমাই মহানগৰত থাকি টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ সাধনা কৰে। তেওঁৰ ওচৰলৈ আহি থাইলেণ্ড, ফ্রান্স,

অষ্ট্রেলিয়া, জার্মানী আদি বহু দেশৰ গৱেষকে তেওঁৰ ঘৰত আতিথ্য গ্রহণেৰে গৱেষণা কার্য চলাইছিল।

টাই আহােম ভাষা-সংস্কৃতি অধ্যয়ন কৰা এই গৱেষকসকল হ'ল- ড° বাঞ্চপ বন্ধুমেধা, খুন কাই শ্রী

নম্নান হেমিন্দা, ড° প্রমাহা মালিন্য, ড° বেন. জন তাৰুৱেল, ড° জাঁ বার্লি, অধ্যাপিকা ৰাণু বিছাচিন,

আচিফা পুণ্য মেধা আৰু অনেক নামী অনামী ভিক্ষু, মহাথেৰসকল।

       অসমৰ ইমূৰৰ পৰা সিমূৰলৈ টাই ভাষা-সংস্কৃতি বিকাশৰ হকে ঢপলিয়াই ফুৰা মলুং ডম্বৰু দেওধাই

কনদেৱৰ ডিব্ৰুগড় জিলাৰ লেঙেৰীত অনুষ্ঠিত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভাৰ দশম অধিৱেশনৰ পাছদিনা

৫-০২-৯৩ তাৰিখে আবেলি হৃদৰােগত আক্ৰান্ত হৈ ডিব্ৰুগড়ৰ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ত পৰলােক-প্ৰাপ্তি

 ঘটে।

প্ৰশ্নাৱলীঃ 

১। আহােমসকল আদিতে কোন জাতিৰ লােক আছিল ?

উত্তৰঃ টাই জাতিৰ ৷ 

২। আহােমসকলৰ আদি বাসস্থান ক'ত আছিল?

উত্তৰঃ আহিমসকলৰ  আদি বাসস্থান আছিল চীন দেশৰ দক্ষিণ পশ্চিম অঞ্চল, বর্তমানৰ ইউনান প্রদেশৰ মুংমাও ৰাজ্যত।  

৩। আহােমসকলে কিমান বছৰ অসমত শাসন কৰিছিল ?

উত্তৰঃ ৬০০ বছৰ ৷

৪। আহােমসকলৰ আদিভাষা কি আছিল?

উত্তৰঃ  টাই বা শ্যান ৷ 

৫| আহােমসকলৰ কেইটিমান উৎসৱৰ নাম লিখা।

উত্তৰঃ ‘ফী’ দেৱতা হিচাপে ‘মে-ডাম মে- ফী’, ‘মা’, ‘চাইফা’ , ‘ ৰিখন’, ‘জাচিংফা’, ‘লাইলুংখাম’ আদি উৎসৱ ৷ 

৬। চমুটোকা লিখাঃ

(ক) লাচিত বৰফুকন।

(খ) সতী জয়মতী

(গ) টেঙাই মহন

(ঘ) পণ্ডিত প্ৰৱৰ ডম্বৰুধৰ দেওধাই ফুকন

(ঙ) কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ

(চ) পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱা।

উত্তৰঃ 

(ক) লাচিত বৰফুকনঃ

অসমৰ ইতিহাসত দেশপ্রেমিক বীৰ বুলি ক'লে বিশেষভাৱে লাচিত বৰফুকনৰ নামেই লােৱা হয়। ঐতিহাসিক আহােম-মােগলৰ শৰাইঘাট যুদ্ধৰ মূল নেতৃত্ব ল'ব লগা হৈছিল লাচিত বৰফুকনে। মােগলৰ বিৰুদ্ধে লাচিত বৰফুকনৰ যুদ্ধ পৰিচালনাৰ কাহিনীত যি জাতীয় দায়বদ্ধতা, নিয়মানুবর্তিতা আৰু একমুখী কার্যপন্থাৰ উদাহৰণ পােৱা যায়, অসমৰ ইতিহাসত তেনে আন উদাহৰণ সততে পােৱা নাযায়। এইগৰাকী লাচিত বৰফুকনৰ।

হয় ১৬১২ খ্রীষ্টাব্দত। দিন বাৰ আৰু স্থান সম্পর্কে সঠিকভাৱে জনা নহ'লেও গড়গাঁৱৰ ওচৰে-পাজৰে বুলি অনুমান কৰা হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল মােমাই তামুলী বৰবৰুৱা। কনিষ্ঠ সন্তান লাচিতৰ তিনিজন ককায়েক আছিল। তেওঁলােক হ'ল—লালুকসােলা, মৰংগী আৰু ভাৰধৰা। সৰুৰে পৰা লাচিত আছিল বৰ সাহসী। সততা আৰু স্পষ্টবাদিতা তেওঁৰ আন এক বৈশিষ্ট্য। দেউতাক মােমাই তামুলীয়ে নিজৰ সন্তানক উপযুক্ত শিক্ষাৰে শিক্ষিত কৰিবলৈ সদায়েই চেষ্টা কৰিছিল। সৰুৰে পৰা দেউতাকৰ কাম-কাজ লাচিতে প্রত্যক্ষ কৰাৰ সুবিধা পাইছিল। বৰবৰুৱা হিচাপে স্বৰ্গদেউৰ বৰচ’ৰা, ন্যায়ালয় আদিত দেউতাকৰ কাম কাজ, বিভিন্ন ডা-ডাঙৰীয়া আৰু বিষয়াৰ সৈতে হােৱা আলােচনাবােৰৰ লাচিতে প্রত্যক্ষ কৰিব পাৰিছিল। মুঠ কথাত দেউতাকৰ ৰাজকার্যাৱলীক নিৰীক্ষণ কৰি লাচিতে বহু কথাই শিকাৰ সুবিধা পাইছিল।

(খ) সতী জয়মতীঃ

সতী জয়মতী কুঁৱৰীৰ সময়ত আহােম ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি অতি জটিল আছিল। মন্ত্রী লালুক বিনয় সােলা তেতিয়া অসমৰ উঠি ৰজা বহিৰজা হৈছিল। অন্যান্য প্রাপ্তবয়স্ক উপযুক্ত কোঁৱৰ থকা সত্ত্বেও লালুক মাজট সােলাই চৌধ্যবছৰীয়া চামগুৰীয়া ফৈদৰ সৰু গােহাঞিক আনি ১৬৭৯ চনৰ কাতি মাহত অসমৰ ৰজা পাতিলে। আহােম মতে ছু- লিফা আৰু হিন্দু মতে নাম দিলে ৰত্নধ্বজ সিংহ। বয়সত ল’ৰা দেখি প্রজাৰ মাজত ল’ৰা- গদা- ৰজা নামটোহে খ্যাত হল।

সতী জয়মতীৰ জ্যেষ্ঠ পুত্র স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰসিংহই মাতৃদেৱীৰ স্মৃতি চিৰযুগমীয়া কৰাৰ উদ্দেশ্যে জেৰেঙা

পথাৰত ১৬৯৭ চনত সাগৰ-সদৃশ বৃহৎ পুখুৰী এটা খন্দালে আৰু নাম দিলে জয়সাগৰ। ইয়াৰ পাঁচ বছৰৰ

পাছতে ৰুদ্ৰসিংহ স্বৰ্গদেৱে মাতৃ জয়মতীৰ তেজেৰে পবিত্ৰ কৰি থৈ যােৱা জেৰেঙা পথাৰলৈকে ৰাজধানী

গড়গাঁৱৰ পৰা তুলি আনিলে। নাম দিলে ৰংপুৰ। তদুপৰি স্বৰ্গদেৱে পুৰণি আলি আৰু বৰ আলিৰ মাজত মাতৃৰ মৈদাম নির্মাণ কৰিলে। এই পবিত্র মৈদামে এতিয়াও সতী জয়মতীৰ স্মৃতি সজীৱ কৰি ৰাখিছে।

(গ) টেঙাই মহনঃ

পণ্ডিত টেঙাই মহন ইংৰাজী ১৭১৫ চনত চৰাইদেউত মহুং-মাইচেউ পৰিয়ালৰ তকম্বৰিৰ ঘৰত

জন্ম গ্রহণ কৰিছিল। তিনিজন ককায়েক-ভায়েকৰ ভিতৰত টেঙাই আছিল সৰু।

  আহােম ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে সচেতন আৰু বুদ্ধিজীৱী আহােমসকল এক মহা সংকটত পৰিছিল।

কাৰণটো হ'ল- আহােম দৰবাৰত বিভিন্ন কাৰণত আহােম ভাষাৰ পৰিৱর্তে অসমীয়া ভাষাই লাহে

লাহে প্ৰসাৰ লাভ কৰিছিল। আনহাতে আহােম ভাষাই ক্রমান্বয়ে অৱহেলিত হােৱাৰ লগতে দৈনন্দিন

কথা-বতৰৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ ধৰিলে। এনে স্থলত সচেতন-বুদ্ধিজীৱী আহােমসকলে চিন্তিত হৈ

পৰিল এইবুলি যে এসময়ত আহােম ভাষাটো একেবাৰে লুপ্ত হৈ যায়, তেতিয়া অসমৰ এটা জীয়া

সভ্যতা অসমৰ ইতিহাসৰ পৰা নিঃশেষ হৈ যাব। কাৰণ আহােমসকল অসমলৈ আহোঁতেই সাহিত্য,

বুৰঞ্জী, ধর্ম, নৈতিকতা, জ্যোতিষ, দর্শন আদি বিষয়ৰ অনেক পুথি-পাজি লগত লৈ আহিছিল। তদুপৰি

পাছৰ আহােম ৰাজত্ব কালতাে বিভিন্ন বিষয়ৰ অনেক গ্রন্থ ৰচনা হৈছিল। যিবিলাক এটা সময়লৈকে নাম

কেৱল আহােম ভাষাতে ৰচনা কৰা হৈছিল। আহােম সভ্যতা-সংস্কৃতিৰ সকলাে কথা এই পুথি-পাঁজিবােৰতেই লিপিবদ্ধ হৈ পৰিছিল। ভৱিষ্যত প্রজন্মই যাতে আহােম ভাষাটো শিকিব পাৰে তাৰ

বাবে তেওঁ এখন আহােম অভিধান প্রণয়নৰ কাম হাতত লয়। কাৰণ ভাষাটো জীয়াই ৰাখিবলৈ।

প্রথমে ধৰি ৰাখিব লাগিব ভাষাটোৰ শব্দবােৰ। আনহাতে ভাষা-বর্ণ নির্বিশেষে সকলােৱে যাতে হা

ভাষাটো শিকিব পাৰে সেই উদ্দেশ্যে তেওঁ এই কাম হাতত লয়। ১৭৭৫ চনত, গৌৰীনাথ সিংহৰ না

ৰাজত্বৰ শেষৰ ফালে তেওঁ বৰ কাকত হু মুং পুথি’ নামৰ এখন অভিধান পুথি ৰচনা কৰে। সাঁচি

পাতত লিখা এই পুথিখনত ৪২-খিলা পাত আছিল। ইয়াৰ জোখ আছিল ৪০x১০ ছেমি.। প্রতি

পৃষ্ঠাত ৮-৯ টাকৈ শাৰী আছে। ইয়াত প্রতিটো আহােম শব্দৰ বিপৰীতে সম্ভাব্য সকলাে অসমীয়া

অর্থ সন্নিবিষ্ট আছে। প্রতিটো শব্দৰ বিপৰীতে ‘চাম বা’ শব্দটো দিয়া হৈছে। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল ‘বােলে।

উদাহৰণ স্বৰূপে কা চাম বা কাউৰীক’ (কাউৰীক কা বােলে)। ‘কা চাম বা যাবৰ’ (যােৱাক কা। G

বােলে), ‘খা চাম বা খেৰক’ (খেৰক খা বােলে) আদি। এনেকৈ শব্দবোেৰ সন্নিবিষ্ট কৰিছে। অসমীয়া

শব্দবােৰৰ শেষত ক আৰু ৰ বৰ্ণ ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল- ‘ক’ বর্ণ দিয়াবিলাক

বিশেষ্য আৰু ৰ’ বর্ণ দিয়া বিলাক ক্রিয়া।

১৯১২ চনত কোঁচ বিহাৰৰ কৈলাশ চন্দ্র সেন নামৰ ব্যক্তি এজনৰ পৰা হেমচন্দ্র গােস্বামীদেৱে

টেঙাই মহনে লিখা ‘বৰ কাকত হু-মুং’ পুথিখন উদ্ধাৰ কৰি বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগত জমা

দিয়ে। প্রকাশৰ উদ্দেশ্যে ১৯৩২ চনত নন্দনাথ ফুকনদেৱে এই পুথিখনৰ সম্পাদনাৰ কাম হাতত

লয়। টেঙাই মহনে লিখি থৈ যােৱা বৰ কাকত হু-মুং’ পুথিখনৰ সম্পাদিত ৰূপটোৱেই হ'ল অসম

বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ দ্বাৰা ১৯৬৪ চনত প্ৰকাশ কৰা আহােম লেকচিকন বৰ অন্ত্র খণ্ডটো।

‘বৰ কাকত হু-মুং’-অৰ উপৰিও লিপিবদ্ধ কৰা দুকুৰিৰাে অধিক পুথি পােৱা গৈছে। টেঙাই মহনেই

হ’ল অসমৰ প্রথম অভিধান প্রণেতা। তেখেতক আহােম ভাষাৰ পুথিৰ ভাঙনিৰ বাবে ইংৰাজ চাহারে

বিলাতলৈ লৈ গৈছিল বুলি জনা যায়। এই মহান অভিধানিকজনৰ ১৮২৩ চনত ডিব্ৰুগড় জিলাৰ

খুৱাঙত মৃত্যু হয়।

(ঘ) পণ্ডিত প্ৰৱৰ ডম্বৰুধৰ দেওধাই ফুকনঃ 

        ১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ এটি শুভক্ষণত তেতিয়াৰ চৰাইদেউ মহকুমাৰ অন্তৰ্গত খালৈঘােগুৰ

মৌজাৰ অন্তৰ্গত আখৈয়া দেওধাই গাঁৱৰ এটা মধ্যবিত্ত পৰিয়ালত ডম্বৰুধৰ দেওধাই ফুকনদেৱৰ জন্ম

 হয়। পিতা গংগাৰাম ফুকন আৰু মাতৃ চাদৈ যুকন। পিতা গংগাৰাম ফুকন এজন শিক্ষানুৰাগী ব্যক্তি

আছিল। তেওঁ প্ৰথমতে লাকুৱা নাহৰ হাবি চাহ বাগানৰ কেৰাণী হিচাপে চাকৰি কৰি শেষত গাঁৱৰ

গাঁওবুঢ়া হৈছিল। ডম্বকধৰ ফুকনদেৱে এম. ভি. স্কুলৰ পাছত অধিক আগ নাবাঢ়ি টাই ভাষা-সংস্কৃতিকে

খামােচ মাৰি একান্তভাৱে অধ্যয়ন কৰিবলৈ লয়। তেওঁ দদায়েক সৰুনাথ দেওধাই ফুকন আৰু নন্দনাথ

দেওধাই ফুকনৰ পৰা ঘৰতে টাই ভাষাৰ শিক্ষা গ্রহণ কৰিছিল। কম সময়ৰ ভিতৰতে টাই ভাষাত

বুৎপত্তি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হােৱা ফুকনদেৱে এজন টাই পণ্ডিত হিচাপে খিয়াতি লাভ কৰিছিল।

ঘৰতে থাকি খেতি-বাতিৰ লগতে টাই ভাষা চর্চ কৰি থকাৰ সময়তে অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাত

বিভাগৰ মুৰব্বী ড” সূর্যকুমাৰ ভূঞাদেৱে ১৯৩১ চনত টাই ভাব বিশেষজ্ঞ হিচাপে টাই আহাে

বুৰঞ্জী অনুবাদৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ মাতি নিয়ে। অসম বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ব বিভাগত চাৰি বন্ধু

কাম কৰাৰ পাছত ১৯৩৫ চনত স্ব-ইচ্ছাই চাকৰি এৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহে। ফুকনদেৱৰ নেতৃত্বত ১৯৩৩

চনত পাটসাঁকোৰ ভেচেলী বিলৰ পাৰত অসম ভিত্তিত ফুৰালং সবাহ কৰা হয়। ১৯৬৩ চনত প্ৰানুৰাম

গগৈৰ নেতৃত্বত ‘বৌদ্ধ সংস্কৃতিত ফ্লালুং সংস্কৃতিৰ অন্যতম অৱদান’ শীর্ষক আলােচনা চক্ৰৰ বাৰে

বুদ্ধ গয়াত বিশ্ব বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ আলােচনা চক্ৰত যােগদান দিয়ে। টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ উদ্ধাৰৰ হকে

১৯৬৪ চনত তেওঁ কাঠ-বাঁহেৰে এটি বিদ্যালয় গৃহ নির্মাণ কৰি দিয়ে। এইখনেই হ’ল কেন্দ্রীয় টাই

একাডেমী, পাটসাঁকো। ১৯৭৫ চনত সদৌ অসম বৌদ্ধ ফ্লালুং সংঘ প্রতিষ্ঠা আৰু একে বছতে

ইয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ নামত এবিঘা মাটি দান কৰে। ১৯৮১ চনত দিল্লীত বহা ‘প্রথম আন্তর্জাতিক টাই

শিক্ষা সন্মিলন'ত অংশ গ্রহণ কৰি ১৯-খন দেশৰ টাই পণ্ডিতসকলৰ লগত আহােম ভাষা সম্পৰ্কত

আলােচনাত মিলিত হৈছিল। এই অধিবেশনৰ পৰা ঘূৰি আহি ধেমাজীৰ প্রমােদ ভৱনত ১৯৮১ চনৰ

৮ এপ্রিলত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভা গঠন আৰু প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতিৰ দায়িত্ব গ্রহণ কৰে। ১৯৮৪

নত বেংককত অনুষ্ঠিত দ্বিতীয় আন্তর্জাতিক টাই শিক্ষা সন্মিলনলৈ আমন্ত্রিত হৈ এমাহ কাল থাইলেণ্ডৰ

চয়াংমাই মহানগৰত থাকি টাই ভাষা-সংস্কৃতিৰ সাধনা কৰে। তেওঁৰ ওচৰলৈ আহি থাইলেণ্ড, ফ্রান্স,

অষ্ট্রেলিয়া, জার্মানী আদি বহু দেশৰ গৱেষকে তেওঁৰ ঘৰত আতিথ্য গ্রহণেৰে গৱেষণা কার্য চলাইছিল।

টাই আহােম ভাষা-সংস্কৃতি অধ্যয়ন কৰা এই গৱেষকসকল হ'ল- ড° বাঞ্চপ বন্ধুমেধা, খুন কাই শ্রী

নম্নান হেমিন্দা, ড° প্রমাহা মালিন্য, ড° বেন. জন তাৰুৱেল, ড° জাঁ বার্লি, অধ্যাপিকা ৰাণু বিছাচিন,

আচিফা পুণ্য মেধা আৰু অনেক নামী অনামী ভিক্ষু, মহাথেৰসকল।

       অসমৰ ইমূৰৰ পৰা সিমূৰলৈ টাই ভাষা-সংস্কৃতি বিকাশৰ হকে ঢপলিয়াই ফুৰা মলুং ডম্বৰু দেওধাই

কনদেৱৰ ডিব্ৰুগড় জিলাৰ লেঙেৰীত অনুষ্ঠিত পূর্বাঞ্চল টাই সাহিত্য সভাৰ দশম অধিৱেশনৰ পাছদিনা

৫-০২-৯৩ তাৰিখে আবেলি হৃদৰােগত আক্ৰান্ত হৈ ডিব্ৰুগড়ৰ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ত পৰলােক-প্ৰাপ্তি

 ঘটে।

(ঙ)কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈঃ

    ১৮৯৮ চনত যােৰহাটত জন্ম হয়। তেওঁ পিতৃ ৰাধাকান্ত সন্দিকৈ আৰু মাতৃ নাৰায়ণী সন্দিকৈৰ

প্রথম পুত্ৰ আছিল। ১৯১৩ চনত যােৰহাট চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা প্রথম বিভাগত এণ্টে পৰীক্ষা

পাছ কৰি কটন কলেজত পঢ়ে। তাৰ পৰা প্রথম বিভাগত আই. এ. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ কলিকতালৈ

যায় আৰু তাৰ সংস্কৃত কলেজৰ পৰা ১৯১৭ চনত সংস্কৃতত প্রথম শ্রেণীৰ সন্মানসহ বি. এ. উপাধি

লয়। ১৯১৯ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰাই সংস্কৃতৰ বেদ গ্রুপত প্রথম শ্রেণীৰ প্রথম হৈ এম.

এ. পাছ কৰে। ইয়াৰ পিছত বিলাতলৈ গৈ অক্সফোর্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আধুনিক বুৰঞ্জী বিভাগত

সন্মানসহ ১৯২৩ চনত এম. এ. উপাধি লাভ কৰে। ১৯২৩-২৭ কালছােৱাত পেচি আৰু বার্লিন

বিশ্ববিদ্যালয়ত গ্রীক, লেটিন, ইটালিয়ান আদি ভাষা আয়ত্ত কৰে। ১৯৩০ চনত যােৰহাট জে.বি. কলেজ

প্রতিষ্ঠাৰ লগে লগে তাৰ প্ৰথম অবৈতনিক অধ্যক্ষ হয়। ১৯৪৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় স্থাপন

হােৱাত তাৰ প্ৰথম উপাচার্য নিযুক্ত হয় আৰু ১৯৫৭ চন পর্যন্ত এই পদত থাকে।

কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ পণ্ডিত লােক আছিল। বিশেষকৈ সংস্কৃতত অগাধ পাণ্ডিত্য আছিল। তেওঁৰ প্রকাশিত ইংৰাজী গ্রন্থ তিনিখন - শ্রীহৰ্ষৰ নৈষধ চৰিতৰ ইংৰাজী অনুবাদ আৰু টীকা সম্বলিত । কালচাৰ' (১৯৪৯) আৰু মাৰাঠী লেখক প্রবৰসেনৰ প্রকৃত পুথি সেতুবন্ধনৰ ভাষ্য সেতুবন্ধন। ৱালটেয়াৰত বহা আন্তঃবিশ্ববিদ্যালয় সমিতিৰ সভাপতি আছিল। অসমীয়া সাহিত্যতাে ৰাপ আছিল। স্কুলীয়া কালতে নকুল চন্দ্ৰ ভূঞা আদিৰ লগ হৈ হাতে-লিখা আলোচনী উলিয়াইছিল ৷ বাঁহী , মিলন , আৱাহন , চেতনা , আলোচনী আদি কাকতত প্ৰৱন্ধ -পাতি লিখিছিল ৷ কৃষ্ণ কান্ত সন্দিকৈৰ ৰচনা সম্ভাৰ' এইবোৰ সংগ্ৰহীত হৈছে ৷  আগবয়সত কেইটিমান গীত ৰচনা কৰিছিল। ১৯২৯ চনত তেওঁ অসম ছাত্র সন্মিলনৰ পৌৰােহিত্য কৰিছিল। অসম সাহিত্য সভাৰ গুৱাহাটী অধিবেশনৰ সভাপতি আছিল (১৯৩৭)। ভাৰত চৰকাৰে ১৯৫৫ চনত পদ্মশ্ৰী আৰু ১৯৬৭ চনত পদ্মভূষণ উপাধিৰে বিভূষিত কৰিছিল। গুৱাহাটী আৰু ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে সন্মানিত ডি.লিট উপাধি প্রদান কৰিছিল।

তেওঁ জে. বি. কলেজৰ বিজ্ঞান শাখালৈ এঘাৰ হাজাৰ আৰু চন্দ্রকান্ত অভিধানৰ বাবে পঞ্চাশ হাজাৰ টকা দান কৰিছিল। মৃত্যুৰ আগে আগে নিজৰ ব্যক্তিগত পুথিভঁৰালটো গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়লৈ

দান কৰি যায়।

(চ)পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাঃ

অসমৰ এজন স্বনামধন্য সাহিত্যিক পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ জন্ম হয় ১৮৭১ চনৰ ২৪

অক্টোবৰত উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ নকৰি গাঁৱত। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল ঘিণাৰাম আৰু মাকৰ।

নাম লক্ষ্মীদেৱী। তেওঁ উত্তৰ লক্ষীমপুৰৰ পৰা ছাত্রবৃত্তি পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ শিৱসাগৰ হাইস্কুলত

নাম লগায় যদিও পাছত কহিমা হাইস্কুলৰ পৰা ১৮৯০ চনত এণ্টে পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হয়। উচ্চ

শিক্ষাৰ বাবে তেওঁ কলিকতালৈ যায় আৰু এফ. এ. আৰু আইন পঢ়ে। তেওঁ প্রথমে কহিমা মধ্য

ইংৰাজী বিদ্যালয়ত প্রধান শিক্ষক হিচাপে যােগদান কৰে আৰু পাছত যােৰহাটত কিছুকাল শিক্ষকতা

কৰি ১৮৯৩ চনত তেজপুৰ নর্মাল স্কুললৈ আহে আৰু তাতে স্থায়ীভাৱে বাস কৰে।

পদ্মনাথ গােহাঞি বৰুৱাদেৱৰ কবিতা, নাটক, উপন্যাস আদি সাহিত্যৰ প্রায় সকলাে বিভাগত

হাত আছিল। তেওঁৰ বিখ্যাত কবিতা পুথিসমূহ হ'ল। ‘জুৰণি’, ‘লীলা’, ‘ফুলৰ চানেকী। বুৰঞ্জীমূলক

নাটকসমূহ হ'ল ‘জয়মতী’, ‘গদাধৰ’, ‘সাধনা’, ‘লাচিত বৰফুকন’, ‘বাণৰজা। প্রহসন নাটসমূহ হল—

‘গাওঁবুঢ়া’, ‘টেটোন তামুলী’, ‘ভূত নে ভ্রম’। উপন্যাসসমূহ হ'ল – ভানুমতী’, ‘লাহৰী'। আত্মজীৱনী—

মােৰ সোঁৱৰণী’, সংগ্রহ – ‘সাহিত্য সংগ্রহ’, ‘জীৱনী সংগ্রহ। ধর্মমূলক গ্রন্থ - ‘শ্রীকৃষ্ণ’, ‘গীতাসাৰ।

ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ ভূগােল দর্পন, নীতিশিক্ষা, শিক্ষাবিধান আদি অনেক পাঠ্যপুথি ৰচনা কৰিছিল।

তেওঁ সম্পাদনা কৰা আলােচনীসমূহ হ’ল ‘ বিজুলী’, ‘আসাম বন্তি আৰু উষা”।

    তেওঁ শিৱসাগৰত বহা অসম সাহিত্য সভাৰ প্রথম অধিৱেশনৰ (১৯১৭) সভাপতি আছিল। তেওঁ

তেজপুৰৰ বাণ ৰংগমঞ্চৰ লগত ঘণিষ্ঠভাৱে জড়িত আছিল। কেইবাবছৰ ধৰি তেজপুৰ পৌৰসভাৰ

সভাপতি আছিল। অসম ব্যৱস্থাপক সভাৰ সভ্যও নির্বাচিত হৈছিল। তেওঁ বিভিন্ন সাহিত্যিক আৰু

সামাজিক অনুষ্ঠানৰ অধিবেশনত সভাপতিত্ব কৰিছিল। এইজনা সাহিত্যকৰ ১৯৪৬ চনৰ ৭ এপ্রিল

তাৰিখে পৰলােক প্রাপ্তি হয়।