ECONOMIC GEOGRAPHY SUBJECT
MATTER AND RESOURCE
 |
| ECONOMIC GEOGRAPHY SUBJECT MATTER AND RESOURCE |
TEXTUAL QUESTIONS
AND ANSWERS
1.
What
is economic geography ?
what is the
main subject matter ?
Mention the important branches of
economic geography.[অৰ্থনৈতিক ভূগোল কাক বোলে ? ইয়াৰ মূল বিষয়বস্তু কি ? অৰ্তনেতিক ভূগোলৰ প্ৰধান শাখাবোৰ উল্লেখ কৰা ৷]
Ans
: ভূগােলৰ পৰিসৰ বিশাল। চমুকৈ ভূগােলক প্রাকৃতিক আৰু মানৱ ভূগােল বুলি দ্বিবিভক্ত কৰা হয়, যদিও ইয়াৰ প্ৰতিটোৰে কিছুমান উপভাগ আছে। মানৱ ভূগােলৰ অন্তৰ্গত বিভিন্ন ভাগবােৰৰ ভিতৰত মুখ্য স্থানত আছে অর্থনৈতিক ভূগােল। ভূগােলৰ যিটো শাখাত সম্পদৰ উৎপাদন, বিতৰণ,
Economic geography
is the branch of
geography which studies human activities related to
production, distribution,
consumption and exchange
of resources with
respect to spatial
and temporal aspects.
উপভােগ আৰু বিনিময়ৰ সৈতে জড়িত মানুহৰ কার্যকলাপ স্থান আৰু সময় সাপেক্ষে অধ্যয়ন কৰা হয় তাকে অর্থনৈতিক ভূগােল বােলা হয়।
অথনৈতিক ভূগােল প্রধান বিষয়বস্তু হৈছে— পৃথিৱীত থকা প্রাকৃতিক আৰু মানৱ সৃষ্ট উপাদানসমূহৰ বিষয়ে কৰা অধ্যয়ন, কোনাে এখন দেশৰ অর্থনৈতিক উন্নয়ন, দেশখনৰ সম্পদৰ মান আৰু প্রাচুর্য আদি বিভিন্ন অর্থপর্কীয় বিষয়।
অর্থনৈতিক ভূগােল প্রধান শাখাবােৰ হৈছে— কৃষি ভূগােল ঔদ্যোগিক ভূগোল, সম্পদ ভূগােল, পৰিবহণ ভূগােল, বজাৰ ভূগােল, পৰ্যটন ভূগােল। ইত্যাদি।
The
main subject matter of
economic geography is the economic
activity of man
which includes :
(i)
Production
of resources
(ii)
Distribution
of resources
(iii)
Consumption
of resources
(iv)
Exchange
of resources
None of
these economic activities
of man can
take place without
resources. Therefore , the
availability of resources ,
their development and
utilisation is the
principal subject matter
of Economic geography.
The main branches
of economic geography
are :
(i)
Agricultural geography
(ii)
Industrial
geography
(iii)
Geography
of resources
(iv)
Transport
geography
(v)
Marketing
geography
(vi)
Geography
of tourism
2. Write in brief about the scope of economic geography.[অৰ্থনেতিক ভূগোলৰ পৰিসৰ সম্পৰ্কে চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans
: ভূগােলৰ যি শাখাত সম্পদৰ উৎপাদন, বিতৰণ, উপভােগ আৰু বিনিময়ৰ লগত জড়িত মানুহৰ কার্যকলাপ স্থান-কাল সাপেক্ষে অধ্যয়ন কৰা হয়, তাকে অর্থনৈতিক ভূগােল বােলা হয়। অর্থনৈতিক ভূগােলে মানুহৰ কার্যকলাপৰ বিতৰণ আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত কাৰক আৰু প্রক্রিয়াসমূহ অধ্যয়ন কৰে যদিও মূলতঃ ইয়াৰ-অধ্যয়নৰ পৰিসৰ হ’ল অর্থনৈতিক কার্যটো ক'ত অৱস্থিত, অর্থনৈতিক কার্যটোৰ বৈশিষ্ট্য কি কি, অর্থনৈতিক কার্যটো আন কি কি পৰিঘটনাৰ লগত জড়িত, অর্থনৈতিক কার্যটো য'ত আছে তাতে কিয় হৈছে, অর্থনৈতিক কার্যটো য'ত আছে তাতে নহৈ আন ঠাইত হােৱা হ'লে বেছি ভাল হ'লহেঁতেন নেকি আদি।
George Chishlom,
the father of
modern economic geography, has defined
that the main
scope and objective
of a place. While
economic geography is
to determine the
economic development trend
and direction of
a place. While
economic geographers C.F.
Jones and G.G.
Darkenwald, have said that
the subject is
about man’s productive
occupations or activities
and deals with
the finding out
of answers to
why certain regions
are more advanced
in production and
export while others
in import and
trade. Thus it can
be said that
the study of
economic geography deals with
the relationship between
man’s productive activities
and environmental conditions . the
scope of economic
geography can be
defined to lie
in the following five
questions under two
broad divisions:
আধুনিক অর্থনৈতিক ভূগােলৰ পিতৃস্বৰূপ জর্জ ছিজহ'মৰ মতে এখন ঠাইৰ অর্থনৈতিক উন্নয়নৰ গতি আৰু দিশ নির্ণয় কৰাটোৱেই অর্থনৈতিক ভূগােল মূল উদ্দেশ্য। আন দুজন অর্থনৈতিক ভূগােলবিদ জন্স আৰু ডার্কেনৱাৰ মতে অর্থনৈতিক ভূগোলে বিশেষকৈ উৎপাদনক্ষম বৃত্তি বা কার্যকলাপ অধ্যয়নৰ লগত জড়িত আৰু লগতে কিছুমান অঞ্চল কিয় উৎপাদন আগবঢ়া আৰু আন কিছুমান অঞ্চল কিয় আমদানি আৰু ব্যৱসায়-বাণিজ্যত আগবঢ়া এইবােৰৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰে। অর্থনৈতিক ভূগােলে মূলতঃ মানুহৰ উৎপাদনক্ষম কার্যবােৰ আৰু পাৰিৱেশিক অৱস্থাৰ লগত এইবােৰৰ সম্পৰ্কৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰে।
(I)
Traditional
Economic Geography :
(i)
Where
is the economic
activity located ?
(ii)
What
are the characteristics of
the economic activity
related ?
(iii)
To
what other phenomena
is the economic
activity related ?
[II] Modern Economic
Geography:
(i)
Why
is the
economic activity located
where it is ?
(ii)
Would
it not be
better located elsewhere?
The economic activity
of man that
comes under the
scope of study
of Economic Geography
can be classified
into four main
types:
(i)
Primary
occupations : Those activities
by which man collects natural
resources.
(ii)
Secondary
occupations : Those
activities by which
man transforms natural
commodities into usable
forms.
(iii)
Tertiary
occupations : Those
activities by which
commodities produced by
primary and secondary
activities are delivered
to consumers.
Quaternary occupation :
Those activities by
which secondary and
tertiary activities are
made more easy
and productive.
3. What do you mean by economic activities of man ? what are such economic activities ? [ মানুহৰ অৰ্থনেতিক বৃত্তি বুলিলে কি বুজা ? এনে অৰ্থনেতিক বৃত্তিবোৰ কি কি ? ]
Ans : মানুহৰ উৎপাদনক্ষম কার্যবােৰৰ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা আর্থিক ভাৱে লাভবান হােৱাকে অর্থনৈতিক বৃত্তি বােলা হয়। অর্থাৎ যি কামৰ দ্বাৰা মানুহে প্রকৃতিৰ পৰা সম্পদ আহৰণ কৰি অর্থ উপার্জন কৰে সেয়েই অর্থনৈতিক বৃত্তি। মানুহৰ অর্থনৈতিক বৃত্তি চাৰি প্ৰকাৰৰ। সেইবােৰ হ’ল— (ক) প্রাথমিক বৃত্তি, (খ) দ্বিতীয় বৃত্তি, (গ) তৃতীকয় বৃত্তি আৰু (ঘ) চতুর্থক বৃত্তি।
Economic activities or
occupations of man
means the various
activities that man
performs to earn
his living to
sustain his life
on earth. The
various economic activities /occupations of
man are :
(১) প্রাথমিক বৃত্তিঃ যি কাৰ্যৰ দ্বাৰা মানুহে প্ৰকৃতিৰপৰা সম্পদ আহৰণ কৰে তাকে প্রাথমিক বৃত্তি বােলে। যেনে— কৃষি কাৰ্য, মাছ ধৰা কাৰ্য, বনজ সম্পদ আহৰণ, খনিজ সম্পদ আহৰণ ইত্যাদি।
(২) দ্বিতীয় বৃত্তিঃ যি কাৰ্যৰ দ্বাৰা মানুহে প্রকৃতিৰপৰা আহৰণ কৰা বিভিন্ন দ্রব্য নানান প্রযুক্তিৰ জৰিয়তে মানুহৰ ব্যৱহাৰােপযােগী কৰি তােলা হয় তাকে দ্বিতীয় বৃত্তি বােলে। যেনে— শিল্পোৎপাদন প্রক্রিয়া, বিভিন্ন নির্মাণ তথা পুনৰ নির্মাণ কার্য ইত্যাদি।
(৩) তৃতীয় বৃত্তিঃ যি কাৰ্যৰ দ্বাৰা প্ৰাথমিক আৰু দ্বিতীয়ক বৃত্তিৰ যােগেদি উৎপাদিত সামগ্ৰীসমূহ উপভােক্তাৰ ওচৰ পায় তাকে তৃতীয়ক বৃত্তি বােলে। যেনে যাতায়াত, পৰিবহণ, বজাৰ, পাইকাৰী বা খুচুৰা বিক্রী, পর্যটন, যােগাযােগ আদিৰ লগত জড়িত অর্থনৈতিক কার্যসমূহ।
(৪) চতুর্থক বৃত্তিঃ যি কাৰ্যৰ দ্বাৰা দ্বিতীয়ক আৰু তৃতীয়ক বৃত্তিসমূহ অধিক সুচল তথা ফলপ্রসূ কৰি তােলাত সহায় কৰে তাকে চতুর্থক বৃত্তি বােলে। যেনে— বেংক বা অন্য বিত্তীয় প্রতিষ্ঠান, প্রচাৰ মাধ্যম, প্রশাসন, শিক্ষা-গৱেষণা আদিৰ লগত জড়িত কার্যসমূহ।
(i)
Primary
activities : Activities
by which people
collect necessary items
such as food , clothing , shelter , etc from
the natural environment
and use them
directly are known as
primary activities
e.g agriculture , collecting
of food from
forests , mining, fishing, etc.
(ii)
Secondary activities :
Activities by which
people use raw
materials supplied by
primary activity to
transform them into
a usable form with the
aid of technology
are known as
secondary activities. E.g
trade, commerce , business,
industrial production.
(iii)
Tertiary activities
: Activities by
which people supply
primary or secondary
goods to transport ,
communication, marketing ,
wholesale or retail
selling , tourism activity ,
(iv)
Quaternary
activities : Activities
which require some
degree of skill , intelligence, foresight,
expertise, etc are
known as quaternary
activities e.g banking and
financial services,
publicity media, administration, education
and research.
4. Write briefly about the subject matter of the important branches of economic geography.[ অৰ্থনেতিক ভূগোলৰ প্ৰধান শাখাসমূহৰ বিষয়বস্ত্ত সম্পৰ্কে চমুকে লিখা ৷ ]
Ans
: অর্থনৈতিক ভূগােলে মূলতঃ মানুহৰ উৎপাদনক্ষম কার্যবােৰ আৰু পাৰিৱেশিক অৱস্থাৰ লগত এইবােৰৰ সম্পৰ্কৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰে। উৎপাদনক্ষম কার্যবােৰৰ অধ্যয়ন কৰিবলৈ যাওঁতে কিছুমন বিশেষ শাখাউপশাখাৰ অধ্যয়ন কৰা হয়। যিহেতু যিকোনাে অর্থনৈতিক কার্য বা উন্নয়ন প্রক্রিয়া পৰিৱেশৰ লগত ওতঃপ্রােতভাৱে জড়িত সেয়ে সম্প্রতি সকলােতে
The subject
matter of the
important branches of economic
geography are :
বহনক্ষম উন্নয়নৰ ওপৰত যথেষ্ট গুৰুত্ব আৰােপ কৰা হৈছে। অর্থনৈতিক ভূগােলৰ বিভিন্ন শাখাসমূহ হৈছে—
(ক) কৃষি ভূগােল, (খ) ঔদ্যোগিক ভূগােল, (গ) সম্পদ ভূগােল, (ঘ) পৰিবহণ ভূগােল, (ঙ) ৰজাৰ ভূগােল, (চ) পৰিকল্পনা আৰু উন্নয়ন ভূগােল আৰু (ছ) পর্যটন ভূগােল।
(১) কৃষি ভূগােলঃ অর্থনৈতিক ভূগােলৰ এটি অন্যতম প্রধান শাখা। ইয়াত কৃষি কাৰ্যৰ লগত জড়িত কাৰকসমূহ, কৃষিৰ প্ৰকাৰ, কৃষি কাৰ্যৰ বিতৰণ আৰু পদ্ধতি, শস্যৰ উৎপাদন আৰু
ইয়াৰ লগত জড়িত সুত্র, কৃষি সামগ্ৰীৰ বজাৰ তথা আমদানি-ৰপ্তানি ইত্যাদি অধ্যয়ন কৰা হয় ।
(২) ঔদ্যোগিক ভূগোেলঃ ইয়াত উদ্যোগ স্থাপনৰ লগত জড়িত অর্থনৈতিক তথা অন্যান্য কাৰকসমূহ, উদ্যোগৰ প্রকাৰ আৰু ভৌগােলিক বিতৰণ, ঔদ্যোগিক সামগ্ৰীৰ উৎপাদন, উদ্যোগ অৱস্থাত লগত জড়িত সূত্র, ঔদ্যোগিক সামগ্ৰীৰ বজাৰ তথা আমদানিৰপ্তানি ইত্যাদি অধ্যয়ন কৰা হয়।
(৩) সম্পদ ভূগােলঃ ইয়াত সম্পদৰ প্ৰকাৰ, আঞ্চলিক বিতৰণ, সম্পদ উদ্ঘাটন তথা উৎপাদনৰ লগত
জড়িত কাৰকসমূহ, সম্পদ আৰু উন্নয়নৰ সম্পর্ক, সম্পদৰ সংৰক্ষণ আৰু ব্যৱস্থাপনা আদি অধ্যয়ন কৰা হয়।
(৪) পৰিবহণ ভূগােলঃ ইয়াত পৰিবহণ ব্যৱস্থাৰ প্ৰকাৰ আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত কাৰকসমূহ, সম্পদ বিতৰণত
পৰিবহণৰ ভূমিকা, মানুহৰ যাতায়াত তথা অর্থনৈতিক কার্যকলাপত পৰিবহণৰ ভূমিকা, অর্থনৈতিক উন্নয়ন যেনে— ঔদ্যোগিক উন্নয়ন, কৃষি ক্ষেত্ৰৰ উন্নয়নত পৰিবহণ ব্যৱস্থাৰ
উন্নয়নৰ ভূমিকা ইত্যাদি অধ্যয়ন কৰা হয়।
(৫) বজাৰ ভূগােলঃ ইয়াত বজাৰ স্থাপনৰ প্ৰয়ােজনীয়তা আৰু ইয়াৰ কাৰকসমূহ, বজাৰৰ প্ৰকাৰ আৰু বিতৰণ আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত সূত্রসমূহ অধ্যয়ন কৰা হয়।
(৬) পৰিকল্পনা আৰু উন্নয়ন ভূগােল ইয়াত অর্থনৈতিক উন্নয়নৰ লগত জড়িত কাৰকসমূহ, পৰিকল্পনা ব্যৱস্থা, বহনক্ষম উন্নয়ন, অঞ্চল তথা উপাদান ভিত্তিক উন্নয়ন প্রক্রিয়া আদি অধ্যয়ন কৰা হয়।
(৭) পর্যটন ভূগােলঃ ইয়াত পর্যটন আৰু ইয়াৰ বিকাশৰ লগত জড়িত কাৰকসমূহ, পর্যটনৰ প্ৰকাৰ, পর্যটন ব্যৱস্থাৰ উন্নয়ন প্রক্রিয়া আৰু পৰিকল্পনা আদি অধ্যয়ন কৰা হয়।
(i)
Agricultural
geography : Agricultural
geography mainly studies
factors associated with
agricultural activity types of
agriculture, distribution ,
methods of agriculture
activity,
Crop production
and its associated
theory, marketing , export and
import of agricultural
products.
(ii)
Industrial
geography : Industrial
geography studies factors
associated with establishment of
industry, types of
industry geographical distribution
of industries , production
of industrial goods, localisation
of industries, marketing ,
export -import of
industrial goods .
(iii)
Geography
of resources : Geography
of resources studies
types of resources ,
regional distribution of
resources , exploration
and production of
resources , relationship between
resources and development,
conservation and management
of resources .
(iv)
Transport
geography : Transport
geography primarily includes
factors associated with
the types of
transport system ,
role of transport
on resource distribution, movement and economic activities
of man, economic
development like industrial
development, agricultural development
.
(v)
Geography
of marketing :
Geography of marketing
covers factors associated
with establishing markets , types of
distribution of markets
and related theories
.
(vi)
Geography
of planning and
development : Geography
of planning strategies, sustainable
development ,regional and
resource - based
development process .
(vii)
Geography
of tourism :
Geography of tourism
deals with factors
related to tourism
and types of
tourism, development and
planning process of tourism
system .
5. Why is ‘resource geography’ known as an important branch of economic geography ?[ সম্পদ ভূগোলক কিয় অৰ্থনৈতিক ভূগোলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ শাখা বোলা হয় ? ]
Ans
: মানুহ জীৱন ধাৰণাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সকলোবোৰ বস্তুকেই সম্পদ বোলা হয় । পৃথিৱীৰ বুকুত থকা বায়ু, পানী, সূৰ্য্যৰ ৰশ্মি, মাটি গছ-গছনি, ফল-মূল, খনিজ পদাৰ্থ আদি আটাইবোৰেই মানুহৰ বাবে লাগতিয়াল সেয়েহে এইবোৰ সম্পদ ।এই সম্পদ সমূহ মানুহে প্ৰধানকৈ প্ৰকৃতিৰ বুকুৰপৰাই বিভিন্ন উপায়েৰে আহৰণ কৰে। প্রকৃতিৰপৰা লাভ কৰা এই সম্পদবােৰ মানুহে নিজৰ শক্তি, বিদ্যা-বুদ্ধি আৰু কৌশল প্রয়ােগ কৰি ব্যৱহাৰ প্রাকৃতিক কৰে। এই সম্পদসমূহৰ প্ৰাচুৰ্যৰ বাবেই মানুহৰ মৌলিক প্রয়ােজন খাদ্য, আশ্ৰয় আৰু বস্ত্রকে ধৰি অন্যান্য বহু চাহিদা পূৰণৰ লগতে জীৱন ধাৰণৰ মানদণ্ডৰ উন্নয়ন সম্ভৱ হৈছে। কিন্তু মন কৰিবলগীয়া যে পৃথিৱীত পােৱা যিকোনাে বস্তুয়েই সম্পদ নহয়। প্রখ্যাত অর্থনীতিবিদ জিম্মাৰমানৰ মতে, সম্পদ হ'বলৈ বস্তুটোৰ কার্যকাৰিতা আৰু উপকাৰিতা গুণ দুটা থাকিব লাগিব। এনে দুটা গুণৰ বাবেই সম্পদ ব্যৱহাৰৰ যােগেদি মানর কল্যাণ আৰু আর্থ-সামাজিক উৎকর্ষ সাধন সম্ভৱ হৈছে। সেয়ে সম্পদ আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰ মানৱ সমাজৰ উন্নয়নৰ লগত ওতপ্রােতভাৱে জড়িত। উল্লেখযােগ্য যে প্রকৃতি, মানুহ আৰু সমাজ-সংস্কৃতি তথা বিজ্ঞানপ্রযুক্তিৰ আন্তঃক্রিয়াৰ ফলতেই একো একোটা সম্পদৰ সৃষ্টি হয়। মানুহ সম্পদৰ লগত দুই ধৰণে জড়িত- সম্পদৰ উৎপাদক হিচাপে আৰু সম্পদৰ উপভােক্তা হিচাপে। মানুহৰ প্ৰয়ােজনীয় বহু সম্পদ যদিও প্রকৃতিয়ে যােগান ধৰে, ইয়াৰ বেছি ভাগেই মানুহে প্রয়ােজন অনুসৰি ব্যৱহাৰৰ উপযােগী কৰি লয়। তদুপৰি প্ৰকৃতিত থকা সামগ্ৰীবােৰৰ কার্যকাৰিতা আৰু উপকাৰিতা সম্পৰ্কীয় গুণবােৰ মানুহৰ জ্ঞানৰ জৰিয়তেহে উদঘাটন কৰা হয়। মানুহৰ জ্ঞানৰ পৰিসৰ বৃদ্ধিৰ লগে লগে নতুন নতুন সম্পদৰাে সৃষ্টি হৈছে আৰু ব্যৱহাৰ হৈছে। অর্থাৎ প্রাকৃতিকভাবে পােৱা সম্পদৰ উপৰি বহুবােৰ সম্পদ, যেনে-প্রযুক্তি, ঘৰ-দুৱাৰ, ৰাস্তা-ঘাট, উদ্যোগ-কাৰখানা, স্কুল কার্যালয়, কৃষিকাৰ্যৰ সঁজুলি, যানবাহন আদি মানুহে নিজে প্রস্তুত কৰে। সেয়েহে এনে সম্পদক মানৱ সৃষ্ট সম্পদ বােলা হয়। তদুপৰি সম্পদৰ উৎপাদক বা সৃষ্টিকর্তা হিচাপে মানুহাে এক প্ৰকাৰৰ সম্পদ যাক মানৱ সম্পদ বুলি গণ্য কৰা হয়। মন কৰিবলগীয়া যে প্রাকৃতিক আৰু মানৱ সৃষ্ট সম্পদৰ ব্যৱহাৰৰ তাৰতম্য নিৰ্ভৰ কৰে মানুহৰ
The economic
development of a
country is closely
associated with the
quality and the
quantity of resources
available in that
country and their
proper utilisation . Moreover,
the study of
economic geography and
all of its
branches and sub -
branches is directly
related to the
geography of resources. It is
in this context
that resource geography
is considered as an
important branch of
economic geography.
সম্পদবােৰ পৰিৱৰ্তনশীল। পৰিৱর্তনবােৰ আকৌ অর্থনৈতিক কার্যৰ দ্বাৰা সংঘটিত হয়। গতিকে সম্পদ ভূগােলক বাদ দি অর্থনৈতিক ভূগােলৰ স্থিতি নির্ধাৰণ কৰা কঠিন। এটা উদাহৰণ দিলে কথাটো পৰিষ্কাৰ হ’ব। ধৰা হওক চাহৰ খেতি। অসমৰ মাটি আৰু জলবায়ু চাহ গছৰ কাৰণে উপযােগী। গতিকে অসমৰ মাটি, জলবায়ু আৰু চাহৰ গছৰ পুলি এই আটাইবােৰ সম্পদ। মানুহে নিজৰ বুদ্ধি আৰু কৌশল প্রয়ােগ কৰি কেঁচা চাহপাত উৎপাদন কৰিলে। ই এবিধ সম্পদ। এই সম্পদ কৃষিকাৰ্যৰ সহায়ত পােৱা হ'ল। কেঁচা চাহপাতাে মানুহে ব্যৱহাৰ কৰি উপভােগ কৰিব পাৰে। আনহাতে, কেঁচা চাহপাতৰ পাত ক’লা চাহপাতাে প্রস্তুত কৰিব পাৰে উদ্যোগিক অর্থনৈতিক কার্যৰ সহায়ত। গতিকে কেঁচা চাহপাত সম্পদক কলা চাহপাত সম্পদলৈ অর্থনৈতিক কার্যৰ সহায়ত পৰিৱৰ্তন কৰা হ'ল। কলা চাহপাত বেছি উপভােগ্য হৈ পৰিল। ইয়াক আন দেশলৈ ৰপ্তানি কৰিবলৈও সহজ হৈ পৰিল। গতিকে দেখা গ'ল অর্থনৈতিক ভূগােলৰ আটাইবােৰ কার্যক্রমণিকা সম্পদক লৈয়ে পৰিচালিত
হৈছে। সেইকাৰণে সম্পদ ভূগােলক অর্থনৈতিক ভূগােল প্রধান শাখা বুলি কোৱা হয়। প্রকৃতাৰ্থত সম্পদ ভূগােল অবিহনে অর্থনৈতিক ভূগােলৰ গুৰুত্বও বিশেষ ভাৱে উপলব্ধ নহ'ব । যিহেতু সম্পদৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিহে অৰ্থনৈতিক কাম কাজবোৰ পৰিচালিত হয় ।
6. What is meant by ‘resource’? mention its main characteristics.[সম্পদ বুলিলে কি বুজা ? ইয়াৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্যসমূহ লিখা ৷ ]
Ans
:
A source
of wealth, revenue,
supply or support
essential for the
functioning of all
living organisms and
ecosystems is known
as a resource. In
other words, things that
satisfy various human
needs are known
as resources. It
is defined as
a country’s collective
means of support.
Natural things available
in nature like
air water , sunrays , soil
plants, minerals fish,
found on the
earth are considered
as resources because
they help human
existence on earth
in one way
or the other.
মানুহৰ জীৱন ধাৰণৰ বাবে লাগতিয়াল সকলােবােৰ বস্তুকেই সম্পদ বােলা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে- পৃথিৱীত থকা বায়ু, পানী, সূৰ্যৰ ৰশ্মি মাটি, গছ-গছনি, খনিজ পদার্থ আদি যিবােৰ মানুহৰ বাবে লাগতিয়াল সেইবােৰই সম্পদ।
সম্পদৰ ধাৰণাটো ঠাইভেদে, সময়ভেদে আৰু সংস্কৃতিভেদে বেলেগ বেলেগ। আকৌ একেটা বস্তুৱেই এটা সময়ত সম্পদ হিচাপে গুৰুত্বপূৰ্ণ যদিও আন এটা সময়ত ই মূল্যহীন হৈ পৰে। কৃষকৰ কাৰণে সাৰুৱা সমতল ভূমি মূল্যৱান সম্পদ। কিন্তু বণিক সম্প্রদায়ৰ বাবে ই তেনেই মূল্যহীন। পানী কোনাে কোনাে অঞ্চলৰ কাৰণে অতি মূল্যবান সম্পদ আকৌ আন কিছুমান অঞ্চলৰ কাৰণে ই অভিশাপ স্বৰূপ। বতাহক মানুহে সম্পদ বুলি ভাবিবলৈ টান পায় কাৰণে ইয়াৰ অভাৱ নাই, আকৌ ধুমুহাক মানুহে ভয় কৰে। ডাঙৰ শিল্প প্রধান পৌৰ বসতি অঞ্চলত পৰিষ্কাৰ বায়ু পাবলৈ টান। তেনে ক্ষেত্ৰত পৰিষ্কাৰ বায়ু বিচাৰি যেতিয়া গাঁও অঞ্চললৈ যাব লগা হয়, তেতিয়া পৰিষ্কাৰ বায়ু হৈ পৰে সম্পদস্বৰূপ। গুৱাহাটীৰ দৰে ডাঙৰ নগৰতত পৰিষ্কাৰ পানীৰ যি অভাৱ ঘটিছে, ফলত পানী ইয়াত লাহে লাহে মূল্যৱান সম্পদ হিচাপে পৰিগণিত হ'ব ধৰিছে। বাৰিষা প্ৰচুৰ বৃষ্টিপাতে গুৱাহাটী নগৰৰ বহু ঠাই তাৎক্ষণিকভাৱে বুৰাই বানপানীৰ সৃষ্টি কৰে। তেতিয়া পানী সম্পদ নহৈ অপসম্পদ হিচাপে পৰিগণিত হয়।
সম্পদৰ কিছুমান বৈশিষ্ট্য এনেধৰণৰ -
প্রাকৃতিকঃ সম্পদ প্রাকৃতিকভাৱে পৃথিৱীত সদায় বর্তমান। পৃথিৱীৰ সম্পদৰাজি পৃথিৱীতে পৰি আছে নিযুত নিযুত বছৰ ধৰি। মানুহ বােলা প্রাণীটো পৃথিৱীলৈ আহিছে সৌ সিদিনাহে।
মানৱীয়ঃ মানুহ এটা প্রাকৃতিক সম্পদ। কিন্তু ইয়াৰ ঈশ্বৰ প্রদত্ত বুদ্ধি ইমান বেছি যে ই নিজাববীয়াকৈও প্রাকৃতিক সম্পদৰ পৰা নানা ধৰণৰ নতুন সম্পদ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
উপকাৰিতাঃ সম্পদৰ উপকাৰ কৰিব পৰা গুণ থাকিব লাগে। যদি কোনো বস্তুৱে মানুহৰ অপকাৰ কৰে, তেতিয়া তাক সম্পদ বুলি গণ্য কৰা নহয়। কার্যকাৰিতাঃ কোনাে বস্তুৰ উপকাৰিতা থাকিলেই নহ'ব তাৰ কার্যকাৰিতাও থাকিব লাগিব। সৌৰশক্তিৰ উপকাৰিতা অনেক কিন্তু মানুহে তাক এতিয়াও ভালদৰে কামত লগাব পৰা নাই। কার্যকাৰিতাৰ অভাৱত ই অথলে গৈ আছে।
পৰিৱৰ্তনশীলতাঃ সম্পদক সলনি কৰি লৈ তাক অধিক ব্যৱহাৰৰ উপযােগী কৰি তুলিব পাৰি। খেতিৰ পৰা ধান। ই এবিধ সম্পদ। ধানৰ পৰা চাউল, চাউলৰ পৰা গুড়া, গুড়াৰ পৰা পিঠা। গতিকে ধান সম্পদৰ পৰিৱৰ্তনশীলতা গুণ আছে।
অভাৱঃ অভাৱহীন সম্পদ মূল্য নাথাকে আৰু সেইকাৰণে তাক সম্পদ যেনেই নালাগে। যেনে সূৰ্যৰ পােহৰ, বতাহ আদি।
According
to a famous
economist Zimmermann, the
main characteristics / properties
of a resources are :
(i)
Utility
: Resources should
be useful to
man in one
way or the
other . it
should satisfy some
of his needs
required for his
living.
(ii)
Functionality
: Every resources
has certain functionality
, it should
have certain specific
function or usefulness.
Thus, each resource
has a unique
usefulness of its
own.
7. ‘Resources is dynamic’ Explain . [ ' সম্পদ পৰিৱৰ্তনশীল '-ব্যাখ্যা কৰা ৷ ]
Ans
: সম্পদ পৰিৱৰ্তনশীল, অর্থাৎ সম্পদ সময়ে সময়ে পৰিৱৰ্তন হয় বা ভিন্ন ৰূপ লয়। বর্তমান কোনাে এটা সামগ্রী মানুহৰ বাবে অনুপযােগী বা অপ্রয়ােজন বুলি বিবেচিত হলে ভৱিষ্যতে সেই একেটা সামগ্ৰীয়েই মানৱ কল্যাণত ব্যৱহৃত হ'ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে মানুহে শক্তি উৎপাদনৰ বাবে কয়লা আৰু খনিজ তেলৰ ব্যৱহাৰ যেতিয়ালৈকে জনা নাছিল তেতিয়া কয়লাক সম্পদ বুলি গণ্য কৰা নাছিল। পাছলৈকে মানুহৰ জ্ঞানৰ প্ৰসাৰ আৰু বিজ্ঞান প্রযুক্তিৰ উন্নয়নৰ ফলত পৃথিৱীত থকা বহুত নিৰপেক্ষ সামগ্রী মানুহৰ সুপ্রচেষ্টাত সম্পদলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছে; অর্থাৎ কোনাে নিষ্ক্রিয় সামগ্রী বা প্ৰতিৰােধকে সময়ৰ গতিত আৰু মানুহৰ জ্ঞান প্রয়ােগৰ ফলত সম্পদলৈ ৰূপান্তৰিত হ'ব পাৰে। আকৌ সম্প্রতি উপকাৰী বুলি গণ্য হােৱা কোনাে এটা সামগ্রী (বা সম্পদ) সময়ৰ গতিত নিষ্ক্রিয় সামগ্রীলৈ পৰিৱর্তিত হব পাৰে । সেয়ে সম্পদক পৰিৱৰ্তনশীল বুলি কোৱা হৈছে ।
One of
the significant features
of a resource
is its dynamic
aspect. Sometimes, a commodity
found in nature
may not be
useful today, but
during a later
period of time,
it may become
a useful item
and turn into a
resources . such materials are
called neutral stuff
e,g. The ocean
water may not
be of much
use today, but it
is expected that
this water may
have substances which
may be beneficial
to mankind. In the
same way, some
of the presently
useful resources may
become useless when
some other alternative
commodities are discovered .
mineral oil is
a highly useful
resource today and
without it the
economic development of
a country cannot
take this wonderful
resource a useless
one in the
near future . hence ,
the utility of
a resource is
temporary and can
change with time
.
The
commodities that are
harmful to man
are called resistance. e.g the
floodwater of Damodar
river caused a
great deal of
harm and damage
to human life
and property . but
when this floodwater
was controlled by
suitable check dams,
the water became
a highly useful
resource . therefore,
in this context
we can
say that resource
is dynamic.
8. Briefly discuss about the necessities of resources with examples.[ সম্পদৰ প্ৰয়োজনীয়তা সম্পৰ্কে উদাহৰণসহ চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans
: সম্পদ সকলাে জীৱকে প্রয়ােজন হয়। উদ্ভিদ সম্পদ হ'বলৈ ভাল জলবায়ু, সাৰুৱা মাটি, বৰষুণ, উত্তাপ আদিৰ যেনেকৈ প্রয়ােজন ঠিক তেনেকৈ জীৱ-জন্তু সম্পদৰ উন্নতি সাধিবলৈ প্রয়ােজন হয় উদ্ভিদ সম্পদ। মানুহক সম্পদ হিচাপে সৃষ্টিকর্তাই স্ৰজন কৰিছে যদিও তাৰ বৃদ্ধি আৰু উন্নতিৰ কাৰণে প্রাকৃতিক সম্পদবােৰৰ প্রয়ােজন হয়। সম্পদ সৃষ্টি আৰু ব্যৱহাৰ কৰে। মানুহেই বেছি। আন জীৱবােৰে নিজে সম্পদ সৃষ্টি কৰি জীয়াই থাকে। সেয়েহে প্রাকৃতিক সম্পদৰ পৰিৱর্তন ঘটিলে আন জীৱবােৰে সেই ঠাই পৰিত্যাগ কৰিব লাগিব নতুবা মৃত্যুবৰণ কৰিব লাগিব।
সম্পদৰ প্ৰয়ােজনীয়তা আটাইতকৈ বেছি মানুহৰ। সভ্যতাৰ অগ্ৰগতিৰ লগে লগে মানুহৰ অর্থনৈতিক প্রয়ােজনবোেৰ বাঢ়ি আহিছে। আদিম অৱস্থাত মানুহৰ প্রয়ােজন এটাই আছিল আৰু সেইটো হ’ল খাদ্য সংগ্রহ। মানুহৰ সংখ্যা ইমানেই কম আছিল যে অকল সংগ্রাহক বৃত্তিৰে মানুহে খাদ্যবস্তু গােটাব পাৰিছিল।
সেই সময়ত মানুহে হয়তাে ঘৰ কেনেকৈ সাজিব লাগে বা কাপােৰ কেনেকৈ পিন্ধিব লাগে তাক নাজানিছিল।
সভ্যতাৰ অগ্ৰগতিৰ লগে লগে মানুহৰ প্রয়ােজন বাঢ়ি আহিবলৈ ধৰে। সময়ৰ সোঁতত মানুহে ঘৰ সাজি আশ্রয়স্থল বনাব পৰা হ'ল। গছৰ ছাল পৰিধানৰ সলনি কপাহৰ পৰা বস্ত্র তৈয়াৰ কৰি ল'ব পৰা হ'ল। সংগ্রাহক বৃত্তি এৰি খেতি বৃত্তি কৰিব পৰা হ’ল। উদ্যোগৰ সহায়ত নানা ধৰণৰ বস্তু তৈয়াৰ কৰি ল'ব পৰা হ'ল। গতিকে দিনে দিনে মানুহৰ প্রয়ােজনীয় সম্পদৰ পৰিমাণ আৰু প্ৰকাৰৰ বৃদ্ধি হৈ আহিছে বিভিন্ন ক্ষেত্রত।
খাদ্য সম্পদ ও খাদ্য নহ'লে কোনাে জীৱই বৰ্তি থাকিব নােৱাৰে। সেইদৰে প্রাকৃতিক সম্পদ পানী, বায়ু, উত্তাপ, বৰষুণ, মাটি, উদ্ভিদ আদিৰ অবিহনে মানুহ থাকিব নােৱাৰে। গতিকে এইধৰণৰ সম্পদবােৰ মানুহৰ কাৰণে প্রয়ােজনীয়। মানুহে খাদ্য তৈয়াৰ কৰিব নােৱাৰে। মানুহৰ প্রয়ােজনীয় খাদ্য উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীয়েহে যােগান ধৰে। খাদ্যই মানুহক শক্তি দিয়ে। সেই শক্তি প্রয়ােগ কৰি মানুহে নানা ধৰণৰ কাম কৰে। কামৰ সহায়ত দেশৰ অর্থনৈতিক উন্নতি হয়।
Resources help man in
numerous ways . following
are some of
the necessities of
resources :
(i)
Improve
living condition :
The availability of
resources not only
fulfils the primary
needs of man,
i.e food, clothing, and shelter
but also satisfies
many other requirements. This improves
the overall living
condition or standard
of living of
man e,g agricultural
products like rice,
wheat, etc serves
man with his
food as well
as help him
in earning his
livelihood.
(ii)
Socio-economic development :
No country can
ever progress without
adequate resources. Industry,
agriculture, commerce, trade etc
.require resources such
as minerals, agricultural
crops, forest products,
human resources, etc hence ,the
socio-economic development
of a
country is greatly
dependent on the
availability of resources.
(iii)
Human
welfare : The
progress of human
society is directly
associated with resources
and their proper
utilisation. Resources satisfy
the various needs
of man required
for his living.
9. Write in brief about the relationship between resource and man.[ সম্পদ আৰু মানুহৰ মাজত থকা সম্পৰ্কৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans
:
There is
a close relationship
between resource and
man . one cannot
survive or develop
without the other.
Man is associated
with resource in
two different ways :
সম্পদ আৰু মানুহৰ মাজত এক ঘনিষ্ঠ সম্পর্ক আছে। মানুহৰ মৌলিক প্রয়ােজনসমূহ সম্পদে পূৰণ কৰে। প্ৰকৃতিত পােৱা সম্পদসমূহ মানুহে উপভােক্তা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে আৰু উৎপাদক হিচাপে কিছুমান নতুন নতুন সম্পদৰ সৃষ্টি কৰে। মানুহ সম্পদৰ সৈতে দুই প্রকাৰে জড়িত— সম্পদৰ উৎপাদক হিচাপে আৰু সম্পদৰ উপভােক্তা হিচাপে। প্রকৃতি পােৱা অধিকাংশ সম্পদৰে ব্যৱহাৰিক দিশটো মানুহে নিজ প্রয়ােজনানুসাৰে দিয়ে লগতে প্ৰকৃতিত থকা সামগ্রীবােৰৰ কার্যকাৰিতা আৰু উপকাৰীতা সম্পর্কীয় গুণবােৰ মানুহে নিজ জ্ঞানৰ জৰিয়তে উদঘাটন কৰে। মানুহৰ জ্ঞানৰ পৰিসৰ বৃদ্ধিৰ লগে লগে নতুন নতুন সম্পদ সৃষ্টি হৈছে। সম্পদৰ সুষ্টিকর্তা হিচাপে মানুহক মানৱ সম্পদ বুলি ধৰা হয়। এনেদৰে মানুহ আৰু সম্পদ ওতঃপ্রােতভাৱে জড়িত।
(i)
As
a producer of
resource : Man
is the ultimate
producer of resource .
Although many of
the resources useful
to man are
provided by nature,
but most them
are found in
their raw form
or not in
a useful state . such
resources are transformed
by man according
to his requirement
into more consumable
forms. Mineral resources,
forest resources, water resources
, agricultural resources
etc . cannot be
developed without the
active support of man
. Hence,
man is the
prime mover of
all resources e.g
resources produced by
man include technology,
house, roads, industries ,
schools, officers, vehicles.
(ii)
As
a consumer of
resource : Man
is a consumer
of resource . man
consumes or uses various
food crops, cloth,
mineral oils and
various other man-
made commodities. Man
cannot live a
normal life on
earth without the use of
essential element for
supporting life on earth .
Beside, man is
considered as a
resource himself. How
the natural resources
or man- made
resources are used
or developed by
man depends on
man himself. Human knowledge
and its extent
are responsible for
the level of
development of resources
even the dynamic
nature of a
resource is dependent
on human demand
and development of
new technology by man.
10. Briefly discuss about the relationship between resource and science - technology. [ সম্পদ আৰু বিজ্ঞান -প্ৰযুক্তিৰ মাজত থকা সম্পৰ্ক চমুকৈ আলোচনা কৰা ৷ ]
Ans
:
Resource and
science - technology
are closely associated
with each other.
The interrelationship between
the two can
be understood from
the following points
:
সম্পদ স্থায়ী আৰু চিৰকাল স্থিত, আনহাতে, বিজ্ঞান-প্রযুক্তি আধুনিক মানুহৰ সৃষ্টি। এই নতুন কলা-কৌশলবােৰ ম নুহৰ উদ্ভাৱনী শক্তিৰ পৰা সৃষ্টি হৈছে। বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তিয়ে সম্পদক অধিক প্রয়ােজনীয়, আকর্ষণীয়, উপযােগী কৰি তােলাত সহায় কৰিছে। বিজ্ঞান-প্রযুক্তিৰ প্ৰকৃততে
এটাই কাম সেইটো হ’ল সম্পদক অধিক মূল্যৱান কৰি তােলা সকলাে ফালৰপৰা। লগে লগে মানুহক অধিক আৰামপ্রিয় কুৰি এলেঙ্ক কৰি তােলা, প্রযুক্তিৰ ওপৰত অধিক নির্ভৰশীল হৈ পৰা কৰি তােলা হয়। একোটা প্রযুক্তি উদ্ভাৱন কৰিবলৈ কেইজনমান মানুহে জীৱনজোৰা সাধনা কৰিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফল কিন্তু উপভােগ কৰে শত-সহস্র এলেহুৱাই। পৰিৱহণৰ ক্ষেত্ৰত
ভাপ ইঞ্জিন আৱিষ্কাৰকজন বা আন আন আৱিষ্কাৰকসকল একো একোটা সম্পদ— মানৱ সম্পদ। এনে ধৰণৰ মানৱ সম্পদববাৰে উদ্ভাৱন কৰে নতুন নতুন প্রযুক্তি। নতুন প্রযুক্তিবােৰে সম্পদক মানুহৰ অধিক কামত অহা কৰি
তােলে। খেতি নােহােৱা শুকান অঞ্চল এটাত নতুন প্রযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি পানী যােগান ব্যৱস্থাৰে শস্য-শ্যামলা কৰি তুলিব পাৰি। নতুন প্রযুক্তি সহায়ত অলপ ঠাইত মেঘৰ সৃষ্টি কৰি বৰষুণ দিয়াব পৰা ব্যৱস্থাও হ'ব ধৰিছে। সােতৰওঠৰ শতিকাত ইউৰােপীয়সকল ভাৰতলৈ আহোঁতে সময় লাগিছিল ছমাহত প্রযুক্তি প্রয়ােগ কৰি ছুৱেজ খাল খন্দা হ’ল, ফলত সময়ৰ প্রয়ােজন ছমাহৰ ইত তিনিমাহ হ’ল। আজি আকাশীযানেৰে ভ্ৰমণ কৰিলে মাত্র হয়তাে দহ ঘন্টাৰ প্রয়ােজন হ’ব। বর্তমান সময়ত প্ৰকাণ্ড ঘৰবােৰ বা অট্টালিকাবােৰ সাজিবলৈ অধিক সময় নালাগে।
এনে কার্যত নতুন প্রযুক্তিবােৰ ব্যৱহাৰ কৰি খুব কম সময়তে খুব কম শাৰীৰিক শক্তি প্রয়ােগ কৰি সকলােবােৰ কার্য নিয়াৰিকৈ কৰিব পাৰি। ৰাস্তা বনাওঁতে, দলং নিৰ্মাণ কৰোঁতে নতুন প্রযুক্তি কামত লগায়, কম সময়তে অধিক মজবুতকৈ কামবােৰ কৰিব পাৰি বা নতুন সম্পদ এবিধ তৈয়াৰ কৰি
ল'ব পাৰি।
গতিকে বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তিয়ে সম্পদৰ ওপৰত অধিক প্রভাৱ বিস্তাৰ কৰিছে। আনকি বহুত বস্তু যিবােৰ এটা সময়ত এনেয়ে অ'ত-ত'ত পৰি আছিল, নতুন প্রযুক্তি প্রয়ােগ হােৱাৰ ফলত সেইবােৰাে অতি পৰিছে। মানুহে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সহায়ত মহাসাগৰৰ তলি, মহাকাশ আদি । ভ্ৰমিব পৰা হৈছে। পৃথিৱীৰ উপগ্রহ চন্দ্ৰত অৱতৰণ কৰিব পাৰিছে, তাৰ শিল সংগ্ৰহ কৰি পৃথিৱীৰ শিলৰ লগত তুলনা কৰিব পৰা হৈছে। চন্দ্রপৃষ্ঠৰ পৰা হয়তাে অনতি পলমে মূল্যৱান খনিজ সম্পদো আহৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হ'ব।
(i)
Discovery
of resources :
Science has enabled
man to discover
almost all the
resources .many of the
mineral resources that
we use today
may have remained
buried deep within
the earth , had
they not been
extracted by using
modern scientific technology.
(ii)
Transformation of
neutral stuff : Due
to the development
of science and technology , many
of the neutral
stuff and resistance
found on the
earth are getting
transformed into resource,
through the application
of human skills
and efforts.
(iii)
Better
utilisation of resources :
Science and technology
has facilitated better
utilisation of existing
resources. New uses
of many of
the existing resources
are discovered by
scientist and researchers,
thereby making the
existing resources more
useful and beneficial
to man.
11. Write about classification of resources with examples. [ উদাহৰণসহ সম্পদৰ শ্ৰেণীবিভাজন সম্পৰ্কে লিখা ৷ ]
Ans
:
সৃষ্টি প্রক্রিয়া অনুসৰি সম্পদক প্ৰধানকৈ তিনিটা শ্ৰেণীত বিভক্ত কৰা হয়। সেইবােৰ হৈছে– প্রাকৃতিক সম্পদ, মানৱ সৃষ্ট সম্পদ আৰু মানৱ সম্পদ। আকৌ, সম্পদসমূহক জৈৱিক সম্পদ আৰু অজৈৱিক সম্পদ; নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ আৰু অনৱীকৰণযােগ্য সম্পদ আৰু ব্যক্তিগত, জাতীয় আৰু আন্তর্জাতিক সম্পদ হিচাপেও ভাগ কৰিব পাৰি। গঠন অনুসৰি সম্পদক জৈৱিক সম্পদ আৰু অজৈৱিক সম্পদ হিচাপে
ভাগ কৰা হয়। উপলভ্যতা বা স্থায়ীত্ব অনুসৰি সম্পদক নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ আৰু অনৱীকৰণযােগ্য সম্পদৰূপে ভাগ কৰা হয়। আকৌ মালিকীস্বত্বৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সম্পদক ব্যক্তিগত সম্পদ, জাতীয় সম্পদ আৰু আন্তর্জাতিক সম্পদ হিচাপে ভাগ কৰা হয়।
প্ৰকৃতিত পােৱা সম্পদসমূহ বিভিন্ন ভাগত বিভক্ত কৰা হয়। যদিও, কিছুমান সম্পদ বিভাজনৰ তালিকাত ওপৰা-উপৰিকৈ থাকে। উদাহৰণস্বৰূপে উদ্ভিদ এটা প্রাকৃতিক সম্পদ হােৱাৰ লগতে ই এটা জৈৱিক সম্পদ, নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ আৰু লগতে এটা ব্যক্তিগত বা জাতীয় সম্পদ বুলিও ধৰিব পাৰি।
এনেদৰে সৃষ্টি প্রক্রিয়া, গঠন, উপলভ্যতা আৰু মালিকীস্বত্ব অনুসৰি সম্পদ বিভিন্ন ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি।
The
classification of resources
can be explained
on the basis
of :
[A] Origin :
(i) Natural
resources : The
resources which after
natural formation remain
distributed on earth
are called natural resources
e.g water ,air
,sunlight ,land, minerals, soil plants ,animals ,rivers, etc.
(ii) Man
- made resources
: The various
commodities produced from natural
resources using modern
science and technology
by man are
called man- made resources. E.g
paper from bamboo,
cloth from cotton , synthetic cloth
, synthetic rubber,
medicines , fertilisers
etc
(iii)
Human
resources : The
population of a country
which is capable
of making use
of the resources
efficiently and productively are
known as human
resources . the most
important resource of
a country is
its human resource.
[B] Physical
structure or composition
:
(i) Biotic
resources : The
resources which have
life are called
biotic resources. E.g plants ,
animals, fishes, crops, etc.
(ii) Abiotic
resources : The
resources which do
not have life
are called abiotic
resources. E.g soil, rock, water
, air, minerals,sand, etc.
[C] Availability
or renewability or
durability :
(i) Renewable
resource : The
resources which do
not get depleted
on use and
can be used
again and again
through the process
of regeneration are
called renewable
resources e.g
sunshine, water ,sand.
(ii) Non -
renewable resources :
The resources which
get depleted on
use and cannot
be regenerated after
use are called
non – renewable resources e.g. coal, mineral oil,
natural gas.
[D] Ownership :
(i) Individual
or personal resources :
The things in
possession of a
person or an individual are
called individual resources,
e.g land , household items, personal attributes
such as good
character, education, skills,
(ii) National
resource : The
resource under the
responsibility or possession
of a country
are called national resources e.g
transport network land ,
rivers, minerals, animals
of the forests,
agricultural crops, various manufactured
goods ,people,
(iii)International
resources : The
national resources belonging
to different countries
which are under
the possession of
the whole world
are called international resources
e.g oceans, seas,
atmosphere, forest.
[E]
Distribution :
(i) Ubiquitous
resources : The
resources that are
found all over
the world are
called ubiquitous resources
e.g sunshine, heat, Air , space, sky.
(ii) Localised
resources : The
resources which are
found only in
certain parts of the
world are known
as localised resources
e.g minerals such
as iron ore
petroleum , uranium, coal.
12.What is meant by natural resource ? write briefly with examples. [ প্ৰাকৃতিক সম্পদ বুলিলে কি বুজায় ? উদাহৰণসহ চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans : মানৱসৃষ্ট সম্পদক বাদ দি পৃথিৱীত থকা আটাইবােৰ সম্পদেই প্রাকৃতিক সম্পদ বােলে। গতিকে যিবােৰ সম্পদ প্ৰাকৃতিকভাৱে সৃষ্ট সেইবােৰেই প্রাকৃতিক সম্পদ। ইয়াৰ ভিতৰত মানুহাে পৰ, কাৰণ মানুহকে প্রকৃতিয়ে সৃষ্টি কৰে। গতিকে প্রধান প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ জৈৱিক বা অজৈৱিক ভাগত সােমাব। অজৈৱিক প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ হ'ল-- বায়ু, পানী, মাটি, উত্তাপ, বৰষুণ, নদ-নদী, পর্বতমালভূমি, হ্রদ, সাগৰ-মহাসাগৰ, ভূগৰ্ভত পােৱা বা থকা খনিজাত দ্রব্যবােৰ, সাগৰ-মহাসাগৰৰ তলিত থকা খনিজাত আৰু অখনিজাত (লােণ, মণি, মুকুতা) দ্রব্যবােৰ আদি। এই ধৰণৰ প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ নানা ৰূপত থাকে যেনে, গােটা, জুলীয়া, গেছীয় আদি।
Natural
resources are those
resources which after
natural formation remain
distributed on the
earth. These can
be in sold,
liquid or gaseous states, and
in metallic or
non - metallic
from. Many natural
resources are used as
they are available, while
others are used
as raw materials
for different industries .
Examples of natural
resources are air , water , sunlight, land , minerals, natural gas,
plants, animals, rivers, oceans.
জৈৱিক প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ হ’ল মানুহ অর্থাৎ মানুহৰ বুদ্ধিবৃত্তি, উদ্ভাবনী শক্তি আদি, সকলাে প্ৰকাৰৰ উদ্ভিদ আৰু সকলাে প্ৰকাৰৰ জীৱজন্তু আদি। অজৈৱিক প্রাকৃতিক সম্পদ জৈৱিক দেহ সৃষ্টিকাৰী অজৈৱিক সম্পদসমূহ হ'ল- মাটি, পানী, বায়ু, উত্তাপ আৰু আকাশ।
মাটিঃ মাটি শব্দটোৱে গােটেই স্থলমণ্ডলকে বুজায়। গতিকে ই সামৰি লয় সাৰুৱা সমতল ভূমি, মালভূমি, পর্বত-পাহাৰ, নদ-নদী আদি সকলাে ।
মাটি নহ'লে মানুহ থাকিব নােৱাৰে। কাৰণ মাটিৰ পৰা শস্য উৎপাদন কৰা হয়। শস্যৰ পৰা খাদ্য আৰু বৰ যােগান ধৰা । সৰু মহলে। চন্দ্ৰত পানী নথকাৰ কাৰণে তাত কোনাে জৱি নাই। আমাকে পা পানি। "জীৱ-জন্তুৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা হয়। গছ-গছনি অর্থাৎ উদ্ভিদ অঞ্চলৰৰ সৃষ্টি নহয়। উদ্ভিদ বা অৰণ্য নাথাকিলে বনৰীয়া জীৱ-জন্তু, চৰাই-চিৰিকটি আদি জৈবিক সম্পদে থাকিব নােৱাৰিব।
পানীঃ পানী নহ'লে কোনাে জীবই বৰ্তি থাকিব নােৱাৰে। পৃথিৱীৰ উপগ্রহ নহ'ব ই পৰিষ্কাৰাে হ’ব লাগিব। কাৰণ মহাসাগৰৰ পানী গুণীয়া হােৱা কাৰণে ই মানুহ বা উদ্ভিদৰ কোনাে কামত নাহে। মহাসাগৰৰ পানী প্রথমে পৰিষ্কাৰ কৰি লৈহে তাক ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। খােৱাত সহায় নকৰিলেও মহাসাগৰৰ জল পৰিবহনত যথেষ্ট সহায় কৰে।
বায়ুঃ পানীৰ নিচিনাকৈ বায়ু নাথাকিলেও কোনাে প্রাণী জীয়াই থাকিব নােৱাৰে। ইয়াে এবিধ অতি প্রয়ােজনীয় প্রাকৃতিক সম্পদ। ইয়াক পর্যাপ্ত পৰিমাণে পােৱা যায় যদিও বর্তমান সময়ত কোনাে কোনাে নগৰীয়া অঞ্চলত পৰিষ্কাৰ বায়ু পাবলৈ টান হৈ আহিছে। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল প্ৰদূষণ।
উত্তপঃ উত্তাপ নাথাকিলে কোনাে জীৱ বৰ্তি থাকিব নােৱাৰে উত্তৰ মুখ্য উৎস হ’ল সূর্য বা সৌৰশক্তি। পৃথিৱীৰ পৰা যথেষ্ট দূৰত থাকিও সূর্যই পৃথিৱীত প্রয়ােজনীয় তাপ বিলাই জীৱজগত বৰ্তি থকাত সহায় কৰিছে সূর্য তাপ সম্পদ পৃথিৱীৰ সকলাে ঠাইতে সমান নহয়। এইবিধ সম্পদ পৃথিৱীৰ কোনাে ঠাইতে বেছিকৈ পৰে আৰু কোনাে ঠাইত একেবাৰে কমকৈ পৰে। ত সম্পদ ব্যৱহাৰ কৰি মানুহে ৰাতিও লাইট জ্বলাব পৰা হৈছে আনি ইয়াৰ সহায়ত মটৰ গাড়ীও চলাব পৰা হৈছে।
জৈৱিক প্রাকৃতিক সম্পদঃউদ্ভিদবােৰ আৰু প্রাণীবােৰ হ’ল জৈবিক প্রাকৃতিক সম্পদ। এই সম্পদৰবাৰাে প্ৰকৃতিয়ে মানুহতকৈ আগতে সৃষ্টি কৰিছে। ইয়াৰ কাৰণ হ’ল মানুহ। মানুহ নামৰ প্রাকৃতিক জীৱটো সম্পূৰ্ণৰূপে আনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। মানুহ থাকিবলৈ হ'লে, উদ্ভিদ আৰু বাণী থাকিবই লাগিব। মানুহক প্রয়ােজনীয় প্ৰায়বােৰ সম্পদেই উদ্ভিদ আৰু
13. What is man - made resource ? write in brief about its use with examples.[ মানৱ-সৃষ্ট সম্পদ কি ? উদাহৰণসহ ইয়াৰ ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কে চমুকৈ আলোচনা কৰা ৷ ]
Ans : মানৱসৃষ্ট সম্পদ হৈছে মানুহৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্বৰূপে সৃষ্টি হােৱা সম্পদ। যিবােৰ সম্পদ মানুহে নিজ জ্ঞান, বুদ্ধি, কৌশল আদি প্রয়ােগ কৰি সৃষ্টি কৰে সেই সম্পদবােৰকেই মানৱসৃষ্ট সম্পদ বুলি ক'ব পাৰি। উদাহৰণস্বৰূপে প্ৰকৃতিত পােৱা বাঁহৰ পৰা মানুহৰ প্ৰচেষ্টাত কাগজলৈ পৰিৱর্তিত হয়, একেদৰে কপাহৰ পৰা কাপােৰ তৈয়াৰী হয়, খনিজ তেলৰ পৰা নানা ধৰণৰ ৰং, নেপথা, কৃত্রিম কাপােৰ, ৰাসায়নিক সাৰ, কীটনাশক দ্রব্য, চাবােন, প্লাষ্টিক, কৃত্রিম ৰবৰ, মমবাতি আদি বিভিন্ন দ্রব্য তৈয়াৰ হয়। অর্থাৎ প্ৰকৃতিত পােৱা সম্পদসমূহ মানুহে নিজ প্রয়ােজন তথা চাহিদা অনুসৰি বিভিন্ন প্রযুক্তিৰ জৰিয়তে ৰূপান্তৰ কৰে আৰু মানুহৰ বিভিন্ন ব্যৱহাৰৰ উপযােগী কৰি তােলে। বাঁহৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা কাগজ বিভিন্ন লিখা-পঢ়া কামৰ লগতে কিতাপ ছপপাৱা, বাতৰি কাকত ছপােৱা আদি কামত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। একেদৰে কপাহৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা কাপােৰে মানুহৰ নানা প্রয়ােজন পূৰণ কৰে। খনিজ তেলৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা সামগ্রীবােৰ প্রত্যেকৰে সুকীয়া সুকীয়া ব্যৱহাৰ আছে। প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ মানুহৰ কাৰ্যদক্ষতা, শিক্ষা তথা জ্ঞান, প্রযুক্তি আৰু আগ্রহ তথা প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্বৰূপে বিভিন্ন সম্পদলৈ পান্তৰিত হয় আৰু এই সম্পদবােৰ মানুহে প্রয়ােজন অনুসাৰে বিভিন্ন কামত ব্যৱহাৰ কৰে। অর্থাৎ মানৱসৃষ্ট সম্পদবােৰ মানুহে নিজৰ প্রয়ােজন অনুসাৰে ব্যৱহাৰ কৰে আৰু সেই মতে সৃষ্টি কৰে।
Man
-made resources are
those resources which
are made from
natural resources with
the application of
human effort . the resources
are made by
man by converting
natural resources are
making of paper
from bamboo ; cloth
from cotton ; food items, medicines ,wooden furniture and
houses from plants;
metals from ores;
14. What are the differences between renewable and non - renewable resources ? Discuss briefly with examples. [ নবীকৰণযোগ্য আৰু অনবীকৰণযোগ্য সম্পদৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি কি ? উদাহৰণসহ চমুকৈ আলোচনা কৰা ৷ ]
Ans : যিবােৰ সম্পদ অনবৰত ব্যৱহাৰ কৰি থকাৰ পিছতো নৱীকৰণ বা পুনঃপূর্ণীকৃত প্রক্রিয়াৰে কেতিয়াও একেবাৰে নিঃশেষ হৈ নােযােৱাকৈ ৰাখিব পাৰি, তেনে সম্পদবােৰক নবীকৰণযােগ্য বা পুনঃপূর্ণীকৃত বা বােলা হয় । অর্থাৎ সূৰ্যৰ ৰশ্মি, বায়ু, পানী, গছ-গছনি, জীৱ-জন্তু, মানুহ, শস্য আদি নবীকৰণযােগ্য সম্পদ। আনহাতে, যিবােৰ সম্পদ ব্যৱহাৰৰ পিছত নবীকৰণ বা পুনঃসৃষ্টি কৰিব নােৱাৰি আৰু একেবাৰে নিঃশেষ হৈ যায়, তেনে সম্পদবােৰক অনবীণযােগ্য বা ক্ষয়শীল ৰা
The
differences between renewable
and non - renewable
resources are :
পুনঃসৃষ্টিহীন সম্পদ বােলে । উদাহৰণস্বৰূপে, কয়লা, খনিজ তেল, খনিজ পদার্থ (যেনে- তাম, সােণ, চুণশিল, লাে, ৰূপ আদি), প্রাকৃতিক গেছ আদি অনবীকৰণযােগ্য সম্পদ।
এনেকুৱা ধৰণৰ পৃথিৱীৰ বুকুত সঞ্চিত হৈ থকা এনেবােৰ সম্পদ এবাৰ খান্দি উলিয়াই ব্যৱহাৰ কৰিলে ই চিৰকাললৈ শেষ হৈ যাব। উদাহৰণ হিচাপে কয়লাৰ বিষয়ে আলােচনা কৰা হওক। এটা সময়ত মানুহে কয়লা ক'ত পায় তাকেই নাজানিছিল; কয়লাৰ ব্যৱহাৰতাে দূৰৰে কথা। কয়লা পৃথিৱীৰ গৰ্ভত পােৱা এবিধ খনিজ পদার্থ। নিযুত নিযুত বছৰৰ পিছত, উদ্ভিদ পৰা কয়লাৰ সৃষ্টি হৈছে, ভূগৰ্ভৰ তলত। কয়লাবােৰ পৃথিৱীৰ বিভিন্ন বয়সত সৃষ্টি হােৱা। শেষ সময়ত সৃষ্টি হােৱা কয়লাবােৰক টার্চিয়াৰি যুগৰ কয়লা বােলে। গুণৰ ফালৰ পৰা এইবােৰ নিকৃষ্ট মানৰ। ইউৰােপত উত্থান হােৱা শিল্প বিপ্লৱৰ সময়ৰ পৰা মানুহে কয়লাৰ ব্যৱহাৰ শিকিলে। ভাপ ইঞ্জিন আৰু অন্যান্য যন্ত্রপাতিবােৰ আৱিষ্কাৰ হােৱাৰ লগে লগে সেইবােৰ চলাবলৈ প্রয়ােজন হৈ পৰিল শক্তিৰ। শক্তিৰ উৎস হ’ল কয়লা। পৰিবহনৰ ক্ষেত্ৰত অতি প্রয়ােজনীয় সম্পদ হৈ পৰিল কয়লা। উত্তাপ পাবলৈ আৰু ৰন্ধাবঢ়া কার্যতাে কয়লা ব্যৱহাৰ হ'ব ধৰিলে। ভাপ ইঞ্জিনবােৰ কয়লাৰে চলােৱা হয়। উদ্যোগবােৰ কয়লাৰে চলিবলৈ ধৰিলে। কয়লাৰ পৰা বিজুলী উৎপাদন কৰিব পৰা হ'ল। গতিকে কয়লাৰ ব্যৱহাৰ আৰু মূল্য দিনে দিনে বাঢ়িবলৈ ধৰিলে।
এতিয়া কথা হ’ল কয়লাৰ ভঁৰাল সীমিত। যি পৰিমাণৰ কয়লা এই পর্যন্ত মানুহে খান্দি উলিয়াই ব্যৱহাৰ কৰিলে, সেইখিনি চিৰকাললৈ গুচি গ'ল। কয়লা আৰু কোনাে ঠাইত নতুনকৈ পৃথিৱীৰ বুকুত তৈয়াৰ হৈ থকা নাই। খৰচ হােৱা কয়লাখিনি পুনৰ পাব পৰাৰ কোনাে উপায় নাই। সেই কাৰণে এনে ধৰণৰ সম্পদবােৰ জধে-মধে খৰচ কৰিব নালাগে আৰু এনেকুৱা সম্পদকে অনবীকৰণযােগ্য সম্পদ বােলে।
Renewable resource
|
Non
- renewable resource
|
Resources which
can be regenerated or
renewed after use.
|
Resources which
cannot be regenerated or
renewed after use.
|
Do not
get exhausted after
use or can be
regenerated.
|
Gradually get
exhausted and cannot
be regenerated.
|
Air,
sunshine, water , crops,
|
Coal, oil ,natural gas ,various types
of minerals
|
15. What is meant by ‘conservation of resources’ ? what is its necessity ?[সম্পদ সংৰক্ষণ বুলিলে কি বুজায় ? ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয়তা কি ? ]
Ans : সাধাৰণতে কোনাে ধৰণৰ বিনাশ আৰু অপব্যৱহাৰ নােহােৱাকৈ সম্পদৰ সম্ভাৱ্য পূর্ণ ব্যৱহাৰ কৰা কাৰ্য তথা ধাৰণাকে সম্পদ সংৰক্ষণ বােলা হয়। অর্থাৎ সম্পদ সংৰক্ষণৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল আমি প্রকৃতিৰপৰা আমাৰ প্রয়ােজনীয় সম্পদবােৰ এনেদৰে আহৰণ কৰি ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে যাতে ইয়াৰ দ্বাৰা আমি সকলােৱে বহু সময় ধৰি উপকৃত হওঁ
Conservation
of resources is
the process of
preservation and judicious
use of resources
to achieve maximum
utility, avoid wasteful
consumption and misuse.
সম্পদ সংৰক্ষণৰ প্রয়ােজনীয়তা কি এইটো এটা ডাঙৰ প্রশ্ন। সকলাে সম্পদৰ ক্ষেত্ৰত সংৰক্ষণৰ প্রশ্ন নাহে যেনে– বতাহ, সূৰ্যৰ তাপ আৰু পােহৰ। সেই কাৰণে এনে সম্পদক অফুৰন্ত সম্পদ বােলে। আন কিছুমান সম্পদ অতি দৰকাৰী কিন্তু তাৰ পৰিমাণ খুব কম। এইবােৰক মানুহৰ কাৰণে প্রকৃতিয়াে জমা কৰি থৈছে। কিন্তু এই জমা সীমিত। যেনে কয়লা, খনিজ তেল, প্রাকৃতিক গেছ, লােৰ আকৰ আদি এইবােৰৰ অবিহনে বর্তমান সভ্যতা কোঙা হৈ পৰিব। এনে সম্পদবােৰ যিহেতু এবাৰ ব্যৱহাৰ কৰিলে শেষ হৈ যায় আৰু আনফালে ব্যৱহাৰ নকৰিলেও নহয়, তেনে ক্ষেত্ৰত সংৰক্ষণৰ প্রয়ােজন হৈ পৰে। সংৰক্ষণৰ অৰ্থ হ'ল অলপাে পেলনী নােযােৱাকৈ পাৰ্যমানে সাচি ৰাখি খৰচ কৰা যাতে ইয়াক বহুদিনলৈ ব্যৱহাৰ কৰি থাকিব পাৰি।
জনসংখ্যা দ্রুত হাৰত বৃদ্ধি হােৱাটোৱে সম্পদৰ ওপৰত চাপৰ সৃষ্টি কৰিছে। বিশেষকৈ ভাৰতৰ দৰে দেশবােৰত। আনহাতে, উন্নতিৰ মান বৃদ্ধি পােৱাৰ ফলত ধনী দেশৰ মানুহে অধিক পৰিমাণে সম্পদ ব্যৱহাৰ কৰে। এই দুয়ােটাই সম্পদ সংৰক্ষণৰ পৰিপন্থী। এইবােৰ কাৰ্যই সম্পদ সংৰক্ষণক অতি প্রয়ােজনীয়। কৰি তুলিছে।
Following are the
reasons leading to
the necessity of
conservation of resources
:
(i)
Limited
resources : Resources provided
by nature are
unevenly distributed and their
supply is also
limited. There is not
a single country
which has all
the resources .this calls
for conservation and
proper utilisation of
resources that a
country has. many
of the resources that
man uses today
are non - renewable
or exhaustible resources.
(ii)
Rising
population : With
the rapid expansion
of population , the demand
for various resources is
also rising. Increased
population is depleting
the existing resources
rapidly. Although the
countries such as
the USA ,Canada , Japan,
Germany, England, are not
thickly populated the
use of natural
resources is very high
in these countries
due to their
economic advancement . Even in
the developing countries
like India and
China,
(iii)
Protection
of endangered species :
As a result
of improper use
of various resources and
environmental pollution ,
many species of
plants and animals are
becoming endangered and
extinct . the total population
of animals like
tiger, elephant , lion, rhino, etc is
decreasing rapidly due
to environmental degradation
and destruction of
their habitat. Many
of the valuable
plant species of Assam
such as Sarpagandha , Chalmugra , Kalmegh, Arjun, are
on the verge
of becoming extinct.
Similarly, animals such
as golden langur, hoolock
gibbon,wild buffalo are
also becoming endangered
species.
(iv)
Avoid
pollution : The
extraction and processing
of resources often
lead to environmental pollution. The use
of chemicals, fertilisers, pesticides,
vehicles, etc and the
increased use of
mineral resources such
as oil, coal, natural gas, etc.
Causes a great
deal of environmental pollution, which in
turn leads to
health hazards. Therefore,
there has to
be a planned
use of resources
minimising their harmful
effects.
16. Write in brief about the methods of resource conservation. [ সম্পদ সংৰক্ষণ পদ্ধতি সম্পৰ্কে চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans : সম্পদ সংৰক্ষণ অতি জৰুৰী হৈ পৰিছে বর্তমান সময়ত। কিন্তু সম্পদ সংৰক্ষণ কৰা যায় কেনেকৈ। তলত ইয়াৰ উপায়বােৰ দিয়া হ'ল।
The
various methods of
resource conservation are
:
(ক) প্রােনপ্রথমে কোনবােৰ সম্পদ সংৰক্ষণ কৰাটো জৰুৰী হৈ পৰিছে তাক চিনাক্ত কৰি উলিয়াব লাগে।
(খ) যিবােৰ সম্পদ সােনকালে শেষ হােৱাৰ পথত আগবাঢ়িছে সেইবােৰৰ বিকল্প ব্যৱস্থাৰ অনুসন্ধান শীঘ্ৰে আৰম্ভ কৰিব লাগে।
(গ) তেনে সম্পদবােৰৰ পেলনীয় অংশক পুনৰ ব্যৱহাৰৰ উপযােগী কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা যেনে পেলনীয়া লােৰ পৰা পুনৰ লাে তৈয়াৰ কৰা
পেলনীয়া প্লাষ্টিকৰ পৰা পুনৰ নতুন প্লাষ্টিক তৈয়াৰ কৰিব পাৰি।
(ঘ) অভিযােজন বা নৱপ্রচলন বা নতুন কৌশল প্রয়ােগৰ ব্যৱস্থা কৰা।
উদাহৰণস্বৰূপে মটৰ-গাড়ীৰ ইঞ্জিনবােৰৰ কাৰ্যদক্ষতা বৃদ্ধি। নতুন বান্ধবােৰ বিজুলী কমকৈ পৰে।
(ঙ)সম্পদ ব্যৱহাৰ কৰা মানুহবােৰৰ মিতব্যয়িতাৰ গুণ থকা দৰকাৰ । তেওঁলােক সম্পদ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত সচেতন হােৱা দৰকাৰ। সেইকাৰণে নাগৰিকৰ সচেতনতা বৃদ্ধিৰ কাৰণে ব্যৱস্থা হাতত ল'ব লাগে।
(চ) সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত আইন প্রস্তুত কৰি তাক সঠিকভাৱে প্ৰয়ােগ কৰিব লাগে। প্রয়ােগৰ দিশটো অধিক গুৰুত্বপূর্ণ।
(ছ) সম্পদসমূহৰ প্রকৃত তথ্য আগতীয়াকৈ জনা ভাল। যেনে খনিজ তেলৰ মুঠ ভঁৰালৰ পৰিমাণ, বছৰি হােৱা খৰচৰ পৰিমাণ কিমান বছৰ চলিব পৰা যাব ইত্যাদি কথাবােৰ জনা উচিত।
(জ) নাটনি হােৱা সম্পদবােৰৰ খৰচ যিমান পাৰি সিমান কমাব লাগে। প্রয়ােজন হলে কোটা বা ৰেচনিং পদ্ধতি অৱলম্বন কৰিব লাগে। বাৰ লগত জড়িত সংস্থা আৰু সেইবােৰৰ ভূমিকা
(i)
Discovery
of alternative resources
: One of the ways
to avoid the
overuse of resources
is to find
out the alternate resources
having similar qualities or
features. This requires an extensive
study and research
e.g use of
synthetic fibre in
place of cotton
electric power in
place of petrol
or diesel in
vehicles etc. Moreover,
solar energy , hydroelectricity, biogas etc.
Should be used instead of
coal, oil , minerals etc
to reduce the
overuse of non – renewable resources .
(ii)
Recycling
: The use
of raw - materials
can be reduced
by reusing the
usable disposed garbages
through the process
of recycling e.g
recycling of used
water or paper
etc.
(iii)
Innovation :
With the help
of necessary study and research,
many innovative methods
can be applied
to make better
and effective use
of available resources . this helps
in reducing the
misuse of raw
materials and enhances
resource production e.g
chemical fertilisers can
be replaced by
organic fertilisers.
(iv)
Waste
control : If
the wastes are
properly collected and
scientifically treated, a lot
of new products
can be obtained.
E.g the waste
from factories and
city drains can be treated
and converted into
clean water again
by using certain
scientific methods.
(v)
Spread
of knowledge regarding
conservation : A
great deal of
conservation can take place
if the public
is made aware
of the need
for conserving the
vital resources of
a country through
public awareness campaigns,
seminars, public involved
management of resources etc.
(vi)
Enforcement
of conservation related
acts : For
the proper conservation
of resources, there
should be proper
laws to ban
their misuse . the
government must make
sure that the acts
are strictly implemented
and stringent actions are
taken against those
who break such
laws .
(vii)
Proper
Assessment of resource
reserve : Proper
assessment of resources
is essential for
the development of
any nation .Once the
authorities know the extent
of availability of
the resources they
can stringently plan
the use of
such available resources.
(viii)
Assessment
of future resource
requirement : It
is not only
important to calculate
the extent of the availability
of the resources , but
it is equally
important to estimate
the future requirement
of such resources,
so that a
proper planned use
of resources can
be undertaken.
17. Write in brief about the organisations associated with resource conservation and their role . [ সম্পদ সংৰক্ষণৰ লগত জড়িত সংস্থা আৰু সেইবোৰৰ ভূমিকা সম্পৰ্কে চমুকৈ লিখা ৷ ]
Ans
:
Rapid increase of population, overuse of existing resources, growing environmental problems caused by unscientific use of resources, etc have resulted in the depletion of many vital resources of the world . without adequate amount of resources, life on earth will become difficult and no country can progress or develop . therefore, many international organisations have been established to take steps to conserve existing resources and to reduce environmental pollution caused by the use of resources. In this context, the following organisations deserve a special mention:
সমগ্র বিশ্বজুৰি দেখা দিয়া দ্রুত জনসংখ্যা বৃদ্ধি আৰু প্রাকৃতিক পৰিৱেশৰ সমস্যা তথা বহু প্রাকৃতিক সম্পদ নিঃশেষ হ’বলৈ ধৰা পৰিস্থিতিৰ প্রতি লক্ষ্য ৰাখি সমগ্র বিশ্বকে বিভিন্ন পর্যায়ত পৰিৱেশ সুৰক্ষা আৰু প্রাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি থকা হৈছে। এনে কার্য সম্পাদনৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়, ৰাষ্ট্ৰীয়, আঞ্চলিক তথা স্থানীয় পর্যায়ত বহু চৰকাৰী-বেচৰকাৰী সংস্থা আৰু সংগঠনৰ জন্ম হৈছে। এই ক্ষেত্ৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অন্তত আন্তৰাষ্ট্ৰীয় পৰিৱেশ সংৰক্ষণ সংস্থা (International Union for Conservation of Nature চমুকৈ IUCN) বিশেষভাৱে উল্লেখযােগ্য। ১৯৪৮ চনতে UNESCO অর্থাৎ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ শৈক্ষিক, বৈজ্ঞানিক আৰু সাংস্কৃতিক সংস্থাৰ প্রথম সঞ্চালকপ্রধান জুলিয়ান হাক্সলেৰ (ব্রিটিছ জীৱবিজ্ঞানী) প্ৰচেষ্টাত ফ্রান্সত IUCN প্রতিষ্ঠিত হৈছিল। এই সংস্থাটোৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে সমগ্র বিশ্বৰ প্রাকৃতিক পৰিৱেশ আৰু প্রাকৃতিক সম্পদৰ সংৰক্ষণ তথা জৈৱ বৈচিত্র সম্পর্কে অধ্যয়ন, গৱেষণা আৰু প্রয়ােজনীয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা। IUCNৰ নেতৃত্বতে WWE for Nature (World Wide Fund for Nature) আৰু বিশ্ব সংৰক্ষণ নিৰীক্ষণ কেন্দ্র (World Conservation Monitoring Centre) স্থাপিত হৈছে। এইদৰে বিশেষ জীৱজন্তু আৰু উদ্ভিদ শ্রেণী তথা সামগ্রিকভাৱে প্রাকৃতিক পৰিৱেশৰ সংৰক্ষণৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত বহু সংস্থা-সংগঠনে কাম কৰি আছে। ভাৰতবৰ্ষত এনে কাৰ্যৰ বাবে চৰকাৰীভাৱে পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন নামেৰে এটি মন্ত্রণালয় (Ministry of Environment, Forests and Climate Change) গঠন কৰা হৈছে। এনে চৰকাৰী সংস্থাই প্রাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ আৰু পৰিৱেশ সুৰক্ষা সম্পর্কীয় আইনাে প্রণয়ন কৰে। এই মন্ত্রণালয়ৰ অন্তৰ্গত স্বতন্ত্রভাৱে ১৯৮৬ চনত ভাৰতীয় বন গৱেষণা আৰু শিক্ষা সংস্থা (Indian
Council of Forestry Research and Education) গঠন কৰা হৈছে। ইয়াৰ উপৰি বেচৰকাৰীভাৱে বিজ্ঞান আৰু পৰিৱেশ কেন্দ্র (Centre for Science and Environment),
গ্রীণপিচ ইণ্ডিয়া (Greenpeace India), ৱাইল্ড লাইফ ট্রাষ্ট অব্ ইণ্ডিয়া (Wildlife Trust of India) আদিৰ দৰে বহু সংগঠনে পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ বাবে অজস্র কাম কৰি আছে। অসমতাে
অসম বিজ্ঞান সমিতি, আৰণ্যকৰ দৰে কেইবাটাও বেচৰকাৰী সংগঠনে পৰিৱেশ সুৰক্ষা, জৈৱ বৈচিত্র্য সংৰক্ষণ আদিৰ বাবে কাম কাজ কৰি আছে। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ আহ্বানত সাধাৰণ মানুহৰ
মাজত পৰিৱেশ সম্পর্কীয় সজাগতা বৃদ্ধিৰ বাবে সমগ্র বিশ্বজুৰি প্ৰতি বছৰে ৫ জুন তাৰিখে বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱস পালন কৰা হয়।
সম্পদ সংৰক্ষণৰ বাবে কিছুমান পদ্ধতি আছে। সেইবােৰ হ’ল— বিকল্প সম্পদৰ সন্ধান, পুনৰাৱর্তন, অভিযােজন বা নৱপ্রচলন, বর্জিত দ্রব্যৰ পৰিমাণ হ্রাস, জ্ঞান আৰু শিক্ষাৰ সম্প্ৰসাৰণ, সংৰক্ষণ সম্পৰ্কীয় আইনৰ কার্যকৰীকৰণ, সম্পদৰ ভঁৰালৰ সঠিক মূল্যায়ন, সম্পদসমূহৰ ভৱিষ্যৎ প্রয়ােজন নির্ধাৰণ আদি।
Rapid increase of population, overuse of existing resources, growing environmental problems caused by unscientific use of resources, etc have resulted in the depletion of many vital resources of the world . without adequate amount of resources, life on earth will become difficult and no country can progress or develop . therefore, many international organisations have been established to take steps to conserve existing resources and to reduce environmental pollution caused by the use of resources. In this context, the following organisations deserve a special mention:
(i)
IUCN :
IUCN stands for
International Union for
Conservation of nature. It
was formed in
1948 and has
played a commendable
role in preserving
and conserving the
existing resources of
the world. It
was founded by
the British Biologist,
Julian Huxley the
founder Directors General
of UNESCO .The main
aim of this
organisation is to
carry out study
and research on
conservation of global
natural environment and
natural resources including
biodiversity and initiate
suitable measures. It
works under the
direction of UNO.IUCN established two
international organisations viz
WWF for Nature
( World wide fund
for nature )
and World Conversation
Monitoring centre.
(ii)
Ministry
of environment, forest
and climate change
: In India , ministry of
environment, forest and
climate change has
been established to
coordinate the work
of conservation of
natural resources. It is responsible
for the laws
related to environmental protection
and conservation of
natural resources. As
part of this
ministry, an autonomous
institution named Indian
council of forestry
research and Education
was established in
1986.
(iii)
Non -
governmental agencies :
Non - governmental
agencies like centre
for science and
environment (CSE) , Greenpeace
India , Wildlife trust of
India , etc work
for protection of
environment of India .
in Assam, non -
governmental agencies like
Assam Science society ,Aaranyak, etc have
taken up the
cause of environmental protection, biodiversity conservation.
18. Write short notes [ চমুটোকা লিখা ] :
(a) Resource [সম্পদ ]
(b) Human Resource [ মানৱ সম্পদ ]
(c) Wealth [ সম্পত্তি ]
(d) Renewable resource [ নবীকৰণযোগ্য সম্পদ ]
(e) Personal resource [ ব্যক্তিগত সম্পদ ]
(f) National resource [ জাতীয় সম্পদ ]
(g) Biotic resource [ জীৱীয় সম্পদ ]
(h) Resource conservation [ সম্পদ সংৰক্ষণ ]
(i) Resource recycling [সম্পদৰ পুনাৰাৱৰ্তন ]
(j) IUCN
(ক) সম্পদঃ মানুহৰ দৈনন্দিন জীৱন ধাৰণৰ বাবে প্রয়ােজনীয় হ'বলৈ হ'লে তাৰ কার্যকাৰিতা আৰু উপকাৰিতা গুণ দুটা থাকিব লাগে। সাধাৰণ অৰ্থত সম্পদৰ ধাৰণা হৈছে প্রাচুর্যতা অথবা প্রগতি। সম্পদৰ প্রাচুর্যতাৰ বাবে মানুহৰ মৌলিক প্রয়ােজন পূৰণৰ লগতে আন বহু চাহিদা পূৰণ হৈছে আৰু জীৱন ধাৰণৰ মানদণ্ড উন্নত হৈছে। মানুহৰ লাগতিয়াল বস্তু যেনে—পৃথিৱীত থকা বায়ু, পানী, বতাহ, সূৰ্যৰ ৰশ্মি, গছ-গছনি, ফলমূল, খনিজপদার্থ আদি সম্পদ। অর্থবিজ্ঞানৰ মতে কোনাে এটা বস্তু সম্পদ হ’বলৈ হলে তাৰ উপযােগিতা, দুষ্প্রাপ্যতা আৰু স্থানান্তৰযােগ্যতা—এই গুণকেইটা থাকিব লাগে। অর্থাৎ সম্পদৰ প্রধান তিনিটা বৈশিষ্ট্য হৈছে— উপকাৰীতা কার্যকাৰিতা আৰু পৰিৱৰ্তনশীল ধর্ম। সম্পদক প্রধানকৈ তিনিটা শ্রেণীত ভাগ কৰা হয়। সেয়া হৈছে প্রাকৃতিক সম্পদ, মানৱসৃষ্ট সম্পদ আৰু মানৱ সম্পদ।
(খ) মানৱ সম্পদঃ মানুহ প্ৰকৃতিৰ দান। সেই কাৰণে মানুহকো প্রাকৃতিক সম্পদৰ ভিতৰত ধৰা হয়। মানুহ সম্পদ সৃষ্টিকাৰীও আৰু উপভােক্তাও। সেইকাৰণে ইয়াক বেলেগ ভাগত ৰখা হৈছে। মানুহৰ কোনবােৰ কথা সম্পদ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। সেইবােৰ হ’ল— (ক) জনসংখ্যা, (খ) সুস্বাস্থ্য, (গ) বুদ্ধি, (ঘ) উদ্ভাৱনী শক্তি, (ঙ) শ্রম, (চ) শিক্ষা, (ছ) প্রযুক্তি বিদ্যা, (জ) যুক্তিতর্ক, (ঝ) ক্ষমা, দয়া, সত্যবাদিতা, সহিষ্ণুতা আদি গুণবােৰ। গুণৱান মানুহ যেনেকৈ উত্তম সম্পদ হিচাপে বিবেচিত হয়, অগুণৱান বা অক্ষম মানুহবােৰ দেশৰ বােজাস্বৰূপ হৈ পৰে। সৎগুণী মানুহে যেনেকৈ ৰাষ্ট্রৰ উন্নতিত সহায় কৰে অসৎগুণী মানুহে তেনেকৈ ৰাষ্ট্ৰৰ উন্নতিত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে। সেইকাৰণে অতি কমসংখ্যক জনসংখ্যা থকা দেশ আৰু অতিপাত জনসংখ্যাৰ দেশ দুয়ােটাই অর্থনৈতিক উন্নতিত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে অর্থাৎ প্ৰতিৰােধ হিপে কৰে। বর্তমান সময়ত কোনাে দেশৰ অথনৈতিক উন্নতি, মানৱ সম্পদৰ ওপৰত অধিক নির্ভৰশীল। তাৰ উদাহৰণ জাপান, কোৰিয়া আদি দেশ। ভাৰত আৰু চীনৰ অর্থনৈতিক উন্নতিত অত্যধিক জনসংখ্যাৰ হেঁচাই, প্রতিবন্ধকতাৰ সৃষ্টি কৰিছে।
(গ)সম্পত্তিঃ যিবােৰ বস্তুৰ বিনিময় মূল্প থাকে, তেনেবােৰ বস্তুক সম্পদ বােলা হয়। সম্পত্তিৰ অৰ্থ অর্থনৈতিক দ্ৰব্যৰ সৈতে একে। অর্থাৎ যিয়ে বস্তু দুষ্প্রাপ্য বা যােগান সীমিত আৰু যিবিলাক বস্তুৰ বজাৰ মূল্য থাকে। তেনেবােৰ বস্তুক সম্পত্তি বুলি গণ্য কৰা হয়। কোনাে বস্তু সম্পত্তি হব হলে বস্তুটো মানুহৰ ব্যৱহাৰৰ উপযােগী হােৱাৰ উপৰিও ইয়াৰ এজনৰ ঘৰ আন এজনলৈ মূল্যৰ জৰিয়তে হস্তান্তৰ কৰিব পৰা হ'ব লাগে । সকলােবােৰ সম্পত্তিয়েই হৈছে সম্পদ। সম্পত্তিৰ দ্বাৰা মানুহৰ উপকাৰ বা আপকাৰ দুয়ােটা হ'ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে বজাৰমূল্য থকা মাৰাত্মক বিষয়, ৰাসায়নিককীটনাশক দ্রব্য আদি সম্পত্তি, আৰু এইবােৰৰ জৰিয়তে মানুহৰ অপকাৰ সাধন হয়। কিন্তু এইবােৰৰ যােগান সীমিত আৰু ৰজাৰ মূল্য থকা বাবে এই সামগ্ৰীবােৰক সম্পত্তিৰ শ্ৰেণীত ধৰা হয়।
(ঘ) নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ ও যিবােৰ সম্পদ ব্যৱহাৰৰ পিছত নৱীকৰণ বা পুনঃপুর্ণীকৃত প্রক্রিয়াৰে কেতিয়াও একেবাৰে নিঃশেষ নােহােৱাকৈ ৰাখিব পাৰি, তেনে সম্পদবােৰক নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ (Renewable Resource) বােলা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে সূর্যৰ ৰশ্মি, বায়ু, পানী, গছ-গছনি, জীৱ-জন্তু, মানুহ, চৰাই-চিৰিকটি আদি নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ। এই সম্পদবােৰ একেৰাহে ব্যৱহাৰ কৰি থাকিলেও শেষ হৈ নাযায় আৰু ইয়াক পুনৰ উৎপাদন বা পুনৰাৱৰ্তন কৰিব পাৰি। নৱীকৰণযােগ্য সম্পদৰ যােগান সীমিত নােহােৱা বা পুনৰ উৎপাদন কৰিব পৰা যায় বাৰে এই সম্পদবােৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ ফলত শেষ হৈ নাযায়। আনহাতে, খনিজ সম্পদসমূহ নবীকৰণযােগ্য সম্পদ নহয় আৰু ইয়াক একেৰাহে ব্যৱহাৰ কৰি থাকিলে নিঃশেষ হােৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক।
(ঙ) ব্যক্তিগত সম্পদঃ যিবােৰ সম্পদ কোনাে ব্যক্তি বা অনুষ্ঠানৰ (ৰাষ্ট্র অধীনত থাকে তাকে ব্যক্তিগত সম্পদ বােলে। ব্যক্তিগত সম্পদক তিনিটা প্রধান ভাগত ভগাব পাৰি। যেনে একেবাৰে ব্যক্তিগত পৰিয়ালকেন্দ্রিক আৰু অনুষ্ঠান কেন্দ্রিক। এটা পৰিয়ালত কেইজনমান ব্যক্তি থাকে। প্রত্যেক ব্যক্তিকে কিছুমান সম্পদৰ প্রয়ােজন হয়। সেইবােৰ তেওঁৰ একেবাৰে নিজা যেনে পিন্ধা কাপােৰ, জোতা, ঘড়ী আদি। আকৌ কিছুমান সম্পদ পৰিয়ালটোৰ উমৈহতীয়া যেনে থকা ঘৰটো, পুখুৰী বা কুঁৱাটো, বহা কোঠাটো, পাকঘৰটো আদি। কিছুমান সম্পদ আকৌ অত্যন্ত ব্যক্তিগতাে, পৰিয়ালকেন্দ্রিকো, যেনে সৰু মটৰ গাড়ীখন। দেউতাকে অফিচলৈ লৈ যােৱা সময়ত সেইখন একেবাৰে ব্যক্তিগত। কিন্তু অন্য সময়ত পৰিয়ালৰ আন লােকেও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। এখন ব্যক্তিগত স্কুল। এইটো এটা অনুষ্ঠান। ইয়াৰ সকলাে সম্পদ স্কুলখনৰ সম্পদ অর্থাৎ অনুষ্ঠানৰ সম্পদ। স্কুলখন যদি চৰকাৰী হয়, তেনে ক্ষেত্ৰতাে সম্পদবােৰ স্কুলখনৰ নিজা বা ব্যক্তিগত। কিন্তু চৰকাৰৰ অধিকাৰ সাব্যস্ত হ'ব।
(চ) জাতীয় সম্পদঃ এটা জাতিৰ উমৈহতীয়া সম্পদবােৰক জাতীয় সম্পদ বােলে। এনে সম্পদ জাতিৰ মংগলৰ কাৰণে ব্যৱহাৰ হয় আৰু তাক ৰক্ষণাবেক্ষণা দিয়াৰ দায়িত্বও গােটেই জাতীয় লােকৰ। বর্তমান সময়ত অৱশ্যে জাতীয় ধাৰণাতাে সলনি হৈ ৰাষ্ট্ৰীয় ধাৰণাটো অধিক শক্তিশালী হ'ব ধৰিছে। সেয়েহে এখন দেশৰ বা এটা জাতিৰ উমৈহতীয়া সম্পদবােৰকে জাতীয় সম্পদ বােলে। ভাৰতবৰ্ষত জাতিভিত্তিক প্রদেশবােৰ সৃষ্টি হৈছে। গতিকে প্রাদেশিক সম্পদবােৰক জাতীয় সম্পদ হিচাপে গণ্য কৰিব পাৰি। অসমত অসম চৰকাৰে সৃষ্টি কৰা সম্পদবােৰ অসমৰ জাতীয় সম্পদ। অসম চৰকাৰে বন্ধা ৰাস্তা, দলং, খাল, পুখুৰী, ঐতিহাসিক সম্পদবােৰ, ৰাজধানী চৌহদ, স্কুল, কলেজ আন আন অনুষ্ঠানবােৰ জাতীয় সম্পদ অন্তর্গত।
(ছ) জৈৱিক সম্পদঃ সম্পদৰ গঠন অনুসৰি দুভাগত ভাগ কৰা হয়— জীৱীয় আৰু অজীৱীয় সম্পদ। যিবিলাক সম্পদৰ গঠন অনুসৰি জীৱ থাকে সেইবােৰ সম্পদক জৈৱিক সম্পদ বােলা হয়। জৈৱিক সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে উদ্ভিদ, গছ-গছনি, প্রাণী মাছ ইত্যাদি। অর্থাৎ যিবিলাক সম্পদৰ জন্মৰ লগতে বৃদ্ধি আৰু বিকাশ। হয় তেনেবােৰ সম্পদক জৈৱিক সম্পদ বুলি কোৱা হয়। আকৌ উৎপত্তিৰ দিশৰ পৰা কয়লা, খনিজ তেল, প্রাকৃতিক গেছ অতি সম্পদবােৰ জৈৱিক মূলৰ কিন্তু অৱস্থানৰ দিশৰ পৰা এই সম্পদবোৰত জৈৱিক সম্পদ বুলি ধৰা নহয়।
(জ) সম্পদ সংৰক্ষণঃ সম্পদ সংৰক্ষণ (Conservation of Resources)হৈছে সম্পদৰ কোনাে ধৰণৰ নাশ নােহােৱাকৈ আৰু অপব্যৱহাৰ নােহােৱাকৈ পূর্ণ ব্যৱহাৰ কৰা কাৰ্য বা এক ধাৰণা। সম্পদ সংৰক্ষণৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছেআমি প্ৰকৃতিৰ পৰা আমাৰ প্ৰয়ােজনীয় সম্পদবােৰ এনেদৰে আহৰণ কৰি ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে যাতে ইয়াৰ দ্বাৰা আমি বহু কাল ধৰি লাভৱান হওঁ। সম্পদ সংৰক্ষণ বুলিলে সম্পদৰ কোনাে ধৰণৰ অপচয় নােহােৱাকৈ মানৱকল্যাণত সঠিক ৰূপত বহুদিনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা কাৰ্যক বুজোৱা হয়। সম্পদৰ অপব্যৱহাৰ ফলত ইয়াৰ অপচয় হয় আৰু পৰিমাণ কমি যােৱাৰ লগতে পৰিৱেশ বিনষ্ট কৰে। সেয়ে ভৱিষ্যৎ প্রজন্মৰ বাবে সম্পদৰ সঠিক ব্যৱহাৰৰ যােগেদি সংৰক্ষণ কৰাটো অতিকৈ প্রয়ােজনীয়।
(ঝ) সম্পদৰ পুনৰাৱর্তনঃ সম্পদৰ পুনৰাৱৰ্তন হৈছে সম্পদ সংৰক্ষণৰ এটা পদ্ধতি। এই পদ্ধতিৰ জৰিয়তে সীমিত পৰিমাণত থকা কেঁচা সামগ্ৰীৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰি ব্যৱহাৰৰ উপযােগী বর্জিত পুনঃব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। অর্থাৎ কেঁচা সামগ্ৰীৰ ব্যৱহাৰৰ পৰিমাণ হ্রাস কৰিবলৈ হ'লে পুনৰাৱৰ্তন প্রক্রিয়াৰে বর্জিত পদার্থসমূহ পুনৰ ব্যৱহাৰৰ উপযােগী সামগ্রীলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি আৰু এনে কৰিলে সম্পদ কিছু পৰিমাণে সংৰক্ষিত হয়। উদাহৰণস্বৰূপেপুৰণি পলিথিন বেগ, প্লাষ্টিক বটল, কাগজ আদি পুনৰাৱৰ্তন কৰি সংশ্লিষ্ট সম্পদৰ কেঁচা সামগ্রী সংৰক্ষণ কৰা হয়।
(ঞ) IUCNঃ ১৯৪৮ চনত UNESCO-ৰ প্রথম সঞ্চালকপ্রধান ব্রিটিছ জীৱবিজ্ঞানী জুলিয়ান হাক্সলেৰ প্ৰচেষ্টাত ফ্রান্সত IUCN অর্থাৎ
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰিৱেশ সংৰক্ষণ সংস্থা (International Union for Conservation of Nature- IUNC) প্রতিষ্ঠিত হয়। এই সংস্থাটোৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে সমগ্র বিশ্বৰ প্রাকৃতিক পৰিৱেশ আৰু প্রাকৃতিক সম্পদৰ সংৰক্ষণ তথা জৈৱ বৈচিত্র্য সম্পর্কে অধ্যয়ন, গৱেষণা আৰু প্রয়ােজনীয় ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰা। এই সংস্থাটোৰ নেতৃত্বত WWF for Nature (World Wide Fund for Nature) আৰু বিশ্ব সংৰক্ষণ নিৰীক্ষণ কেন্দ্র (World Conservation Monitoring Centre) স্থাপিত হৈছে। ভাৰতবৰ্ষত এনে কাৰ্যৰ বাবে চৰকাৰীভাৱে পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন নামেৰে এটি মন্ত্রণালয় (Indian Council for Forestry Research and Education) গঠিত হৈছে। ইয়াৰ উপৰি বেচৰকাৰীভাৱে বিজ্ঞান আৰু পৰিৱেশ কেন্দ্র (Centre for Science and Environment), গ্রীণপিচ ইণ্ডিয়া (Greenpeace India), ৱাইল্ড লাইফ ট্রাষ্ট অব্ ইণ্ডিয়া (Wildlife Trust of India) আদিৰ দৰে বহু সংগঠনে পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ বাবে বিভিন্ন কাম কৰি আছে। অসমতাে অসম বিজ্ঞান সমিতি, আৰণ্যকৰ দৰে কেইবাটাও বেচৰকাৰী সংগঠনে পৰিৱেশ সুৰক্ষা, জৈৱ বৈচিত্র্য সংৰক্ষণ আদিকাম কৰি আছে। সাধাৰণ মানুহৰ মাজত পৰিৱেশ সম্পৰ্কীয় সজাগতা বৃদ্ধিৰ বাবে বিশ্বজুৰি প্ৰতি বছৰে ৫ জুন তাৰিখে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ আহ্বান মর্মে বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱস পালন কৰা হয়।
(a) Resource : A
source of wealth,
revenue, supply or support
essential for the
functioning of all
living organisms and
ecosystems is known
as a resource.
In other words
things that satisfy
various human needs
are known as
resources . it is
defined as a
country’s collective means
of support. Natural
things available in
nature like air , water,
sunrays, soil , plants
minerals, fish, etc found
on the earth
are considered as
resources because they
help human existence
on earth in one
way or the
other.
(i) Utility : Resource
should be useful
to man in
one way or the other .
it should satisfy
some of his
needs required for
his living.
(ii)
Functionality : Every
resources has certain
functionality i.e it
should have certain
specific function or
usefulness .thus , each
resource has a
unique usefulness of
its own.
(b) Human
resource: Human resource.
Means the population
of a country made
valuable through education,
training and experience
or in other words
made capable of
making use of
other resources efficiently.
Human resources constitutes
the most important
resource of a
nation. Most of the
countries of Europe
and America are
developed mainly due
to the development
of their human
resources . the human
resources in these
countries are developed because
of better education
and training . man
is the prime
mover of resources
and raw -
materials required for
industries, countries like
Japan, Switzerland, Singapore
, Taiwan, South
Korea , etc . have made
great progress in
every aspect of
economic activity, mainly
because of human
resource development.
(c) Wealth :
All economic goods
which can satisfy
human wants and
have value – in- exchange are
called wealth. some of
the feature of
wealth are :
(i)
Wealth possesses the
features of utility
as it has
the power to
satisfy human wants.
(ii) The supply
of wealth is
limited.
(iii)
Wealth can
be transferred from
one individual to
another through money
or value .
All kinds
of wealth can
be regarded as
a resource but
all resources may
not be regarded
as wealth. E.g wealth
like land, buildings
machineries , etc which have
market value , can
be regarded as
resources but resources
like air, water , soil, education , social
institutions, public health
etc. Are not
wealth because some
of these are
found in abundance,
and other cannot
be exchanged and do not
have market value.
Again the use
of resources bring
about human welfare,
but wealth may
have both useful
or harmful effects .e,g
substance like poison ,
chemical insecticides , alcohol, etc
are considered as wealth because
they can be
sold for money ,
but the use
for such substances
is highly dangerous
to man, so
such materials cannot
be termed as
resources.
(d) Renewable
resource : The resources
which do not
get depleted on
use and can be
used again and
again through the
process of regeneration
are called renewable
resources e.g sunshine, water ,
soil, etc.
(e) Personal
resource : The things
in possession of
a person or
an individual are
called individual resources.
E.g land, household
items, personal attributes
such as goods
character, education, various
skills etc.
(f) National
resource : The resources under
the responsibility or
possession of a
country are called
national resources. E.g transport
network, land, rivers, minerals, animals
of the forests,
agricultural crops, various
manufactured goods, people,
etc.
(g) Biotic
resource : The resources
which have life
are called biotic
resources. E.g plants,
animals , fishes, crops.
(h) Resource
conservation : The
planning and management
of natural resources
so as
to secure their
wise use and
continuity of supply, while
maintaining and enhancing
their quality, value
and diversity is
known as resource
conservation . the main
objective of the
concept of resource
conservation is the
collection and utilisation of
necessary resources from
them for a
long time. Many
of the mineral,
animal and plant
resources are depleting
at a very
fast rate. Since
many of these
resources cannot be created or
increased, there is
an urgent need
to conserve them in
the best possible
way . We can
conserve the existing
resources by discovering
alternative resources . recycling,
innovation, waste control, enforcement
of conservation related
acts.
(i) Resource recycling
: The use
of raw - materials
can be reduced
by reusing the
usable disposed garbages through the
process of recycling. E.g recycling
of used water
or paper etc,
(j) IUCN
: IUCN stands
for International union
for conservation of
nature . it was formed
in 1948 and has
played a commendable role
in preserving and
conserving the existing
resources of the
world . it
was founded by
the British Biologist,
Julian Huxley, the
founder Director General
of UNESCO. The main
aim of this
organisation is to
carry out study
and research on
conservation of global
natural environment and
natural resources including
biodiversity and initiate
suitable measures. It
works under the
direction of UNO. IUCN
established two international organisations viz WWF
for nature (
World Wide Fund
for nature) and
World Conversation Monitoring
Centre.
19 . Write the differences between[ পাৰ্থক্য লিখা ] :
(ক) সম্পদ আৰু সম্পত্তিৰ মাজত পার্থক্য আছে। সম্পদৰ বিনিময় নাথাকে কিন্তু সম্পত্তিৰ বিনিময় মূল্য থাকে।
সম্পত্তিৰ যােগান তুলনামূলকভাৱে সীমিত আৰু ইয়াক মূল্যৰ জৰিয়তে ইজনৰপৰা সিজনলৈ হস্তান্তৰ কৰিব পাৰি। কিন্তু সম্পদৰ যােগান। তুলনামূলকভাৱে সীমিত নহয়। কিছুমান সম্পদৰ যােগান অপর্যাপ্ত, কিছুমান হস্তান্তৰ নহয় আৰু কিছুমানৰ বজাৰ মূল্য নাথাকে।সকলােবােৰ সম্পত্তিয়েই
সম্পদ কিন্তু সকলােবােৰ সম্পদ সম্পত্তি নহ'বও পাৰে।
সম্পদৰ জৰিয়তে মানৱ জাতিৰ কল্যাণ সাধন হয় কিন্তু সম্পত্তিৰ দ্বাৰা। মানুহৰ উপকাৰ আৰু অপকাৰ দুয়ােটা হ'ব পাৰে। সম্পত্তিৰ উদাহৰণ হৈছে। ভূমি, ঘৰ-দুৱাৰ, যন্ত্রপাতি, টকা-পইছা কোম্পানিৰ অংশ আদি। আনহাতে
সম্পদৰ উদাৰণ হৈছে– সূৰ্যৰ ৰশ্মি, বায়ু, পানী, শিক্ষানুষ্ঠান, সামাজিক অনুষ্ঠান, নদ-নদী, জনস্বাস্থ্য, চিকিৎসালয় আদি।
(খ) অর্থনৈতিক ভূগােল আৰু সম্পদ ভূগােলঃ অর্থনৈতিক ভূগােল হৈছে ভূগােলৰ এটি শাখা য'ত সম্পদৰ উৎপাদন, বিতৰণ, উপভােগ আৰু বিনিময়ৰ সৈতে জড়িত। মানুহৰ কার্যকলাপ স্থান আৰু সময় সাপেক্ষে অধ্যয়ন কৰা হয়। আনহাতে, সম্পদ ভূগােল হৈছে। অর্থনৈতিক ভূগােলৰ এটি উপশাখা। সম্পদ অর্থনৈতিক ভূগােলৰ অন্তৰ্গত এটি প্রধান শাখা আৰু অর্থনৈতিক | ভূগােলৰ আটাইবােৰ উপশাখাৰ সৈতে সম্পদ ওতঃপ্রােতভাৱে জড়িত। সম্পদ ভূগােলত সম্পদৰ অৰ্থ, গুৰুত্ব, প্রয়ােজনীয়তা তথা সম্পদৰ বিভিন্ন শ্রেণীবিভাগ আৰু সংক্ষণৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰা হয়। সম্পদ অধ্যয়ন অবিহনে অর্থনৈতিক ভূগোল অর্থহীন।
(গ) সম্পদ আৰু নিষ্ক্রিয় সামগ্রীঃ প্রকৃতি, মানুহ আৰু সমাজ-সংস্কৃতি তথা বিজ্ঞান প্রযুক্তিৰ আন্তঃক্রিয়াৰ ফলস্বৰূপে একো একোটা সম্পদৰ সৃষ্টি হয়।
সম্পদে মানুহৰ উপকাৰ তথা কল্যাণসাধন কৰে। আনহাতে, নিষ্ক্রিয় সামগ্ৰীয়ে মানুহৰ উপকাৰ তথা অপকাৰ সাধন নকৰে। নিষ্ক্রিয় সামগ্রীয়ে । সদায় নিৰপেক্ষ ভূমিকা পালন কৰে। প্ৰকৃতিত পােৱা সম্পদসমূহৰ অধিকাংশই নিষ্ক্রিয় সামগ্ৰীৰ অন্তৰ্গত। এই সামগ্ৰীসমূহৰ মানুহৰ জ্ঞান পৰিসৰ বৃদ্ধি সৈতে সৃষ্টি হৈ সম্পদলৈ ৰূপান্তৰিত হয় আৰু মানুহ তথা সমাজ কল্যাণসাধন কৰে।
(ঘ) জৈৱিক আৰু অজৈৱিক সম্পদঃ প্রাকৃতিক গঠন অনুসৰি সম্পদসমূহক জৈৱিক আৰু জীৱীয় সম্পদ আৰু অজৈৱিক বা অজীৱীয় সম্পদৰূপে ভাগ কৰা হয় । জৈৱিক সম্পদবােৰ জীৱ থাকে। আনহাতে, অজৈৱিক সম্পদবােৰ
নির্জীৱ ।
জৈৱিক সম্পদবােৰৰ বৃদ্ধি আৰু বিকাশ হয়, কিন্তু অজৈৱিক সম্পদবােৰৰ বৃদ্ধি আৰু বিকাশ নহয়।
জৈৱিক সম্পদবােৰ নৱীকৰণযােগ্য সম্পদ, অর্থাৎ এই সম্পদবােৰ ব্যৱহাৰ কৰা পাছত একেবাৰে নিঃশেষ হৈ নাযায় আনহাতে, অজৈৱিক সম্পদবােৰ অনৱীকৰণযােগ্য সম্পদ। এই সম্পদবােৰ একেৰাহে ব্যহাৰ কৰি থাকিলে নিঃশেষ হৈ যােৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক।
জৈৱিক সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে– উদ্ভিদ, প্রাণী, মাছ, গছ-গছনি আদি। আনহাতে, অজৈৱিক সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে- মাটি, শিল, পানী, বায়ু, খনিজ তেল আদি।
(ঙ) নৱীকৰণযােগ্য আৰু অনবীকৰণযােগ্য সম্পদঃ নৱীকৰণযােগ্য সম্পদবােৰ ব্যৱহাৰৰ পাছত একেবাৰে নিঃশেষ হৈ নাযায় কিন্তু অনৱীকৰণযােগ্য সম্পদবােৰ ব্যৱহাৰৰ পাছত একেবাৰে নিঃশেষ হৈ যায়। নৱীকৰণযােগ্য সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে সূৰ্যৰ ৰশ্মি, বায়ু, পানী, গছ-গছনি, জীৱ-জন্তু, মানুহ, প্রাণী আদি। আনহাতে , অনৱীকৰণযোগ্য সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে- খনিজ তেল, তাম, লাে, সােণ, চূণশিল আদি খনিজ পদার্থবােৰ অনৱীকৰণযােগ্য সম্পদৰ যােগান সীমাবদ্ধ কিন্তু নৱীকৰণযােগ্য সম্পদৰ যােগান সীমিত নহয়।
(চ) ব্যক্তিগত সম্পদ আৰু জাতীয় সম্পদঃ
মালিকীস্বত্ব বা গৰাকীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সম্পদবােৰক ব্যক্তিগত সম্পদ আৰু জাতীয় সম্পদ হিচাপে ভাগ কৰা হয়।
মানুহৰ নিজ নিজ দখল বা অধিকাৰত থকা সম্পদবােৰেই হৈছে ব্যক্তিগত সম্পদ। আনহাতে, এখন দেশৰ তত্ত্বাৱধানত সম্পদবােৰেই জাতীয় সম্পদ (National Resource)।
ব্যক্তিগত সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে মানুহৰ নিজ। খলত থকা মাটি, ঘৰদুৱাৰ, সা-সম্পত্তিৰ লগতে নিজা গুণ, যেনে-- ভাল চৰিত্র, শিক্ষা, কর্মদক্ষতা আদি। আনহাতে, জাতীয় সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে— বাট-পথ, নদ-নদী, দলং,
অৰণ্য, গছ-গছনি, শিক্ষানুষ্ঠান, প্রশাসনিক ব্যৱস্থা আদি।
জাতীয় সম্পদ কেতিয়াও ব্যক্তিগত হ'ব নােৱাৰে। এখন দেশৰ জাতীয় সম্পদ বৃদ্ধি হলে জনসাধাৰণৰ কল্যাণ বৃদ্ধি পায় কিন্তু ব্যক্তিগত সম্পদ বৃদ্ধি হলে জনসাধাৰণৰ কল্যাণ নহ'বও পাৰে।
(ছ) মানৱসৃষ্ট সম্পদ আৰু মানৱ সম্পদঃ
মানৱসৃষ্ট সম্পদ হৈছে মানুহৰ প্ৰচেষ্টাত উৎপাদিত বিভিন্ন সামগ্রী। প্রকৃতিত পােৱা সম্পদসমূহ মানুহে নিজ প্রয়ােজন সাপেক্ষে বিভিন্ন প্রযুক্তিৰ জৰিয়তে ৰূপান্তৰ কৰি ব্যৱহাৰােপযােগী কৰি তােলে। প্রাকৃতিক সম্পদবােৰ মানুহৰ
ব্যৱহাৰৰ উপযােগী কৰি তুলিবলৈ মানুহৰ কাৰ্যদক্ষতা, শিক্ষা, প্রযুক্তি তথা আগ্রহ। প্রয়ােজন হয়। মানুহৰ এই গুণবােৰ থাকে বাবে মানুহেই মানৱ সম্পদ।
মানৱ সম্পদ হৈছে সম্পদৰ সৃষ্টিকর্তা। মানুহ বা মানৱ সম্পদৰ পৰাই মানৱ সৃষ্ট সম্পদসমূহ সৃষ্টি তথা ব্যৱহাৰৰ উপযােগী হয়। মানৱ সৃষ্ট সম্পদৰ উদাহৰণ হৈছে- বাঁহৰ পৰা তৈয়াৰী কাগজ, কপাহৰ পৰা তৈয়াৰী কাপােৰ,
মৰাপাটৰ পৰা তৈয়াৰী ৰচী, খনিজ তেলৰ পৰা উৎপাদিত নেপথা, মমবাতি, বিভিন্ন ৰং আদি। মানৱ সম্পদ নহ'লে মানৱ সৃষ্ট সম্পদৰ সৃষ্টি হয়। এখন। দেশ মানৱ সম্পদ উন্নত হ’ল দেশখন অর্থনৈতিকভাৱে শক্তিশালী হয়।
(জ) সম্পদৰ পুনৰাৱৰ্তন আৰু অভিযােজন়ঃ
সম্পদৰ পুনৰাৱৰ্তন আৰু অভিযােজন হৈছে সম্পদ সংৰক্ষণৰ বেলেগ বেলেগ পদ্ধতি। সীমিত পৰিমাণৰ কেঁচা সামগ্ৰীৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ পুনৰাৱর্তন পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি সম্পদ সংৰক্ষণ কৰা হয়। আনহাতে, অভিযােজন প্রক্রিয়াৰ জৰিয়তে প্রকৃতিৰ পৰা আহৰণ কৰা সম্পদ ব্যৱহাৰােপযােগী অৱস্থালৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয়। পুনৰাৱৰ্তন প্রক্রিয়াৰ জৰিয়তে সংশ্লিষ্ট সম্পদৰ কেঁচা সামগ্রী কিছ পৰিমাণে সংৰক্ষণ কৰিব পাৰি। অভিযােজন প্রক্রিয়াৰে প্ৰকৃতিত থকা সম্পদবােৰক মানুহৰ ব্যৱহাৰৰ উপযােগী অৱস্থালৈ পৰিৱৰ্তন কৰি সম্পদ সংৰক্ষণ কৰিব পাৰি। অভিযােজন প্রক্রিয়াৰ উদাহৰণ হৈছে— মাটিত প্রয়ােগ কৰা ৰাসায়নিক সাৰৰ পৰিৱর্তে জৈৱিক সাৰ প্ৰয়ােগ কৰা, পেট্রলজাত ৰন্ধনজাত গেছৰ, পৰিৱর্তে গােবৰ গেছ প্রয়ােগ কৰা ইত্যাদি। আনহাতে, পুনৰাৱৰ্তন প্রক্রিয়াৰ উদাহৰণ হৈছে- পুৰণি কাগজ, প্লাষ্টিক সামগ্রী আদি । নতুনকৈ কাৰখানাত ব্যৱহাৰ কৰি নতুন সামগ্রীৰ সৃষ্টি কৰা আদি।
(a) Resource and wealth. [সম্পদ আৰু সম্পত্তি ]
Ans : the
differences between resource and
wealth are :
Resource
|
Wealth
|
A source
of wealth, revenue,
supply or support essential
for the functioning of
all living organisms
and ecosystems
|
Anything
that has value -in – exchange or
price.
|
Supply of
certain resources like
air, ocean, water,
sunshine, etc are
unlimited.
|
Supply of wealth
is limited.
|
May or may
not be exchanged
for a price.
|
Can be transferred
or exchanged for
money.
|
Are always
useful to man
|
Can be
useful or harmful
to man.
|
(b) Economic geography and resource geography.[অৰ্থনৈতিক ভূগোল আৰু সম্পদ ভূগোল]
Ans : the
differences between economic
geography and resource
geography are :
Economic geography
|
Resource geography
|
The branch of
human geography in
which the study
of human activities
related to production, distribution, consumption
and exchange of
resources is done
with respect to
space and time.
|
The study
which deals with
the production ,
distribution and consumption of
resources.
|
It has a
wider scope than
resource geography as
it includes agricultural geography,
industrial geography, transport
geography, marketing geography,
resource geography and
geography of tourism.
|
It is
relatively narrower than
economic geography as
it is only
a part of
economic geography.
|
(c) Resource and natural stuff.[ সম্পদ আৰু নিষ্ক্ৰিয় সামগ্ৰী ]
Ans : the
differences between resource
and nature stuff
are :
Resource
|
Natural stuff
|
A source
of wealth , revenue , supply or
support essential for
the functioning of
all living organisms
and ecosystems.
|
The materials found
on the earth
which are neither
useful nor harmful
to man.
|
Resources are useful
in the present
day.
|
Neutral
stuff may be
of use as
a resource in the
future,
|
Air, water, soil,
plants, minerals, etc.
|
Ocean water.
|
(d) Biotic and Abiotic resource. [ জীৱীয় আৰু অজীৱীয় সম্পদ ]
Ans : the
differences between biotic
resource and abiotic
resource are :
Biotic resource
|
Abiotic resource
|
The resources of
nature which have
life.
|
The resources of
nature which do
not have life
|
Plants, animals,
man fish, crops, etc.
|
Stone , sand, soil, minerals etc.
|
(e) Renewable and non- renewable resource. [ নবীকৰণ আৰু অনবীকৰণযোগ্য সম্পদ ]
Ans : the
differences between resource and
non - renewable resources
are :
Renewable
resource
|
Non – renewable resource
|
Resources
which can be
regenerated or renewed
after use.
|
Resources
which cannot be
regenerated or renewed
after use.
|
Do not get
exhausted after use
or can be
regenerated.
|
Gradually
get exhausted and
cannot be regenerated.
|
Air, water, sunshine ,
crops, etc
|
Coal ,oil , natural
gas various types
of minerals etc.
|
(f) Personal resource and national resource.[ ব্যক্তিগত সম্পদ আৰু জাতীয় সম্পদ ]
Ans : the
differences between personal
resource and national
resource are :
Personal
resource
|
National
resource
|
The things under
possession of a
person or an
individual.
|
The resource under
the responsibility or
possession of a
country.
|
Land ,
household properties , ornaments,
money and personal
attributes like good
character, education,
knowledge, working skill etc.
|
Plants,
animals, forests, transport
networks, land rivers,
buildings , educational institutions, administrative systems
etc.
|
(g) Man – made resource and human resource. [ মানৱ-সৃষ্ট সম্পদ আৰু মানৱ সম্পদ ]
Ans : The differences between
man - made resource
and human resource
are :
Man – made
resource
|
Human
resource
|
The resources which
have been formed
by human effort
as a result of
the application of
science, technology, skill of
man etc.
|
The people of
a country capable
of making use
of other resources
efficiently and productively.
|
Paper from bamboo,
cloth from cotton, different
types of paints,
fertilisers, soap, plastic,
etc.
|
Man himself is a
human resource.
|
(h) Recycling of resource and innovation of resource. [ সম্পদৰ পুনাৰাৱৰ্তন আৰু অভিযোজনা]
Ans : The
differences between recycling
of resource and
innovation of resource
are :
Recycling of resource
|
Innovation of resource
|
The process by
which wastes of
natural and man – made resources are
broken down and then
reconstituted into useful
materials.
|
The process by
which resources are
produced as a
result of extensive
research and a
lot of field
study leading to
the conversion of
natural resources into
highly useful items
|
Used water, factory
wastes, scrap, worn
out tyres, waste
paper, etc.
|
The use of
rain harvesting method
to store water
for various domestic
purposes is a
type of innovation.
|
20. Choose the correct answer[শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা ] : (a) which of the following is man – made resource ? [ তলৰ কোনটো মানৱ -সৃষ্ট সম্পদ ? ]
(i) Rivers[নদী] (ii) Mineral
oil[খনিজ তেল ] (iii) irrigation canal [জলসিঞ্চন নলা ] (iv)
Forest [ অৰণ্য]
Ans : (iii) irrigation canal [জলসিঞ্চন নলা ]
(b) Which one of the following is abiotic resource ?[ তলৰ কোনটো অজীৱীয় সম্পদ ]
(i) Air(বায়ু) (ii)
plants(গছ-গছনি) (iii) animals(জীৱ-জন্তু) (iv) fungus(ভেঁকুৰ)
Ans :
(i) AIR
(c) Which one of the following is non - renewable resource ?
(i) Air (ii) Water
(iii) coal (iv)
crops
Ans :
(iii) coal
(d) which
one of the
following animals is
about to be
extinct ?
(i) one - horned
rhino (ii) Pigmy
hog (iii) Giraffe
(iv) Gayal(mithun)
Ans : (ii) Pigmy
hog
(e) The organisation IUCN is under which of the following organisations ?
(i) UNESCO
(ii) UNDP (iii) WWF (iv) UNEP
Ans : (i)
UNESCO
Great post! I am actually getting ready to across this information, is very helpful my friend. Also great blog here with all of the valuable information you have. Keep up the good work you are doing here. 法拉盛补习
ReplyDelete